Neophodno je izvršiti pritisak na političke činioce da odustanu od dosadašnje prakse zloupotrebe mesne samouprave i odbraniti je od reprezentativne politike i stranačke mobilizacije, istaknuto je na sinoćnjoj tribini u Centru za kulturnu dekontaminaciju.

Istovremeno je potrebno od demokratski orijentisanih činilaca zahtevati da se angažuju oko ustavnih promena u oblasti decentralizacija državne uprave, kako bi se omogućilo da građani na tom najnižem nivou budu subjekti, a ne više objekti politike, rečeno je.

Na tribini pod nazivom „Novi Sad grad bez opština – opštine Grada Beograda bez mesnih zajednica“, između ostalog je ocenjeno da su građani danas primorani da se uključuju u politiku kako bi se odbranili od nasilja vlasti, te da je neophodna široka mobilizacija onih koji su spremni da se bore za javni interes.

Nove politike

Zoran Gajić iz Grupe za konceptualnu politiku iz Novog Sada, koja je tokom 2021. godine organizovala kampanju za građanske izbore za savete mesnih zajednica u Novom Sadu, izneo je predlog kojim bi trebalo da doprinese odbrani mesne samouprave koja je, kako je naveo, napadnuta od strane vlasti. Istakao je da je neophodno od protagonista demokratskih politika, posebno onih koji promišljaju i unose urbane i lokalne politike u svoje programe, da se ubuduće ne spuštaju do mesnog nivoa organizovanja.

„Moramo da razgovaramo sa protagonistima, da od njih tražimo mišljenje i da dođemo do grupe koja bi mogla zagovarati ideju da u mesnoj samoupravi, na nivou mesnih zajednica više nema stranačke mobilizacije, nego da građani delegiraju i biraju svoje komšije i ljude koje poznaju, kako bi zapravo donosili odluke i zaključke na nivou mesne samouprave“, istakao je Gajić.

Aktivista i izdavač iz Zemuna Dragan Stojković podsetio je kako jedan od prvih poteza Srpske radikalne stranke, nakon preuzimanja vlasti u toj opštini 1996. godine, bio ukidanje 23 mesne zajednice u gradu, dok su prigradske pretvorene u mesne kancelarije, odnosno opštinske ispostave, te da su prostori kojima su te mesne zajednice raspolagale bili uzurpirani od strane partije ili promenili vlasništvo.

Stojković je podsetio da su mesne zajednice u SFRJ bile ustavna kategorija, a da su uvođenjem višepartijskog sistema i demokratije koja se svodi na glasanje jednom u četiri godine, mesne zajednice ispale iz ustava i preselile se u zakone o lokalnoj samoupravi, da bi se danas našle u statutima gradova, bez da je njihovo postojanje obavezno. Zato je predložio uvođenje nove politike.

„Jedna od inicijativa političkih partija koje misle na budućnost, poput Ne davimo Beograd i možda neki drugih, trebalo bi da bude da traže ustavne promene u oblasti decentralizacija državne uprave. Šta je suština tog građanskog uključivanja u politiku? Da građanin bude subjekat a ne objekat politike“, istakao je Stojković napominjući da su građani prinuđeni da se bave politikom zato što moraju da se odbrane pred nasiljem vlasti. Drugi činilac te nove politike, nastavlja Stojković, je napad na vlast.

„Ne napadaš ih molotovljevim koktelima, nego ih napadaš zahtevima, inicijativama i predlozima koji su zasnovani na potrebama građana. Treći stub je rad na mobilizaciji, na jednoj etičkoj izgradnji tih građana koji su ostvareni u svojoj profesiji i nije im potrebno da se bave politikom da bi se zaposlili ili napredovali u službi, ali će jedan deo svog slobodnog vremena da, pošto poseduju znanja iz te oblasti, ulože u zajednički interes“, naveo je Stojković ističući da je politika svakodnevna borba, a ne glasanje jednom u četiri godine. Ocenio je i da u Srbiji nema društva već samo svemoćne i sveprisutne države i slobodnih  pojedinaca.

Sačuvati živote ljudi

Na tribini su govorili i građani iz beogradskog naselja „Stjepan Filipović“, u opštini Savski venac, koji se bore da spreče izgradnju stambeno-poslovnih objekata na prostoru koji je sanirano klizište i na kojem se nalaze njihove zgrade. Osim borbe protiv uništavanja postojećeg prostora, uključujući i zelenilo, te nametanja nelogične i nenormalne urbanističke strukture, glavni motiv je zapravo da se sačuvaju životi ljudi, jer se stariji još uvek dobro sećaju šta se desilo kada je klizište prethodni put proradilo.

„Nama je u ulici prvi broj 28 zbog toga što je prvih 27 brojeva nestalo vrlo brzo, tokom jednog jutra se to sve srušilo, u trenutku kada je počeo da se priprema taj teren u Prokopu za izgradnju železničke stanice“, podsetio je Zoran Todorović iz tog naselja. Pošto su tokom borbe shvatili da više nemaju mesnu zajednicu, nadležnima su podneli Inicijativu za obrazovanje mesne zajednice „Stjepan Filipović“, preko koje bi mogli da artikulišu svoje zahteve. Budući da nisu dobili odgovor, sada planiraju da organizuju izbore za neformalnu mesnu zajednicu i na taj način naprave pritisak.

„Predlog je da napravimo izbore za mesnu zajednicu, bez obzira što mesna zajednica ne postoji, da je napravimo kao da postoji, da organizujemo izbore, da napravimo mesni odbor sa odbornicima i da ljudi koji učestvuju u tome imaju ideju da postoje njihovi predstavnici sa kojima oni mogu da komuniciraju i da se, na neki način, zajednica ponovo konsoliduje“, rekao je Todorović. Dodaje da bi na taj način mogla da se formira struktura koja bi zajednicu stavila u funkciju političkog tela, dok bi se sa druge strane izvršio pritisak na opštinske i gradske vlasti.

„Sa treće strane, ovo je možda neki solidan način da se to uvede kao tema u nekakav širi politički spektar, pogotovo uoči izbora i oko izbora, u smislu otvaranja nekakvog razgovora sa ljudima koji žele da izađu na izbore u gradu“, naveo je Todorović.

Na tribini je istaknuto da su u Beogradu gradske opštine slobodne da po svojoj proceni i prema uvidu u potrebe stanovništva osnivaju mesne zajednice, što znači da takva obaveza zapravo ne postoji. Takođe, ukazano je i na problem u Novom Sadu nakon donošenja Odluke o mesnim zajednicama kojom je ukinuto pravo nezavisnih kandidata da imaju svoje posmatrače na izborima za članove saveta.

Dalibor Stupar (Autonomija)