Prve večeri ruske invazije u Ukrajini, demonstranti su se okupili u Moskvi, Sankt Petersburgu, Saratovu i ostalim ruskim gradovima i uzvikivali „Ne ratu!“. Do sljedeće večeri, širom države je uhapšeno oko 1.900 ljudi.

Protesti velikih razmjera su zbog gušenja vlasti propali nakon prvih nekoliko sedmica rata, dok su se Rusi koji podržavaju vladu okupili iza “specijalne operacije” predsjednika Vladimira Putina, kako se invazija u Rusiji eufemistički naziva.

„Početak rata obično proizvede efekt patriotskog ujedinjavanja oko zastave“, kaže Al Jazeeri ukrajinski sociolog Volodimir Iščenko.

„Za masovne proteste protiv Putina u nekoj bliskoj budućnosti, morale bi se desiti dramatične promjene, (kao što je) veliki poraz u Ukrajini sa masovnim povlačenjem ruske vojske, ili pak neki katastrofalni razvoj događaja u ruskoj ekonomiji, kao rezultat sankcija“, dodao je.

Navikavanje na život pod sankcijama i restrikcijama

U gradovima kao što su Moskva i Sankt Petersburg, život teče uobičajenim tokom. Barovi i muzički festivali su, primjera radi, prepuni.

Rusi se navikavaju na život pod sankcijama i restrikcijama koje im je nametnula sopstvena vlast, kao što je gubitak pristupa društvenim medijima.

Ekonomija je zasad ostala stabilna, što je razočaravajuće za one koji su se nadali da će pogoršanje stanja u kojem je stanovništvo voditi ka gnjevnoj pobuni i zbacivanju Putina.

Iščenko, koji je proučavao političke prevrate u postsovjetskim državama, objasnio je da postoje značajne razlike između Ukrajine 2014, kada je srušena proruska vlada, i današnje Rusije.

Ukrajinci su u medijima imali snažan glas, kao i podršku zapadnih vlada i frakcija unutar elite.

„Čak niti mnogo veći protesti protiv Putina ne bi bili uspješni ukoliko bi ruska elita i snage prisile ostali konsolidovani oko ruskog predsjednika“, mišljenja je Iščenko.

U Rusiji postoje snažne restrikcije koje se odnose na proteste, a demonstranti moraju tražiti dozvolu vlasti prije okupljanja. Također treba imati na umu i ruski potencijal kažnjavanja demonstranata.

U protekle dvije decenije, članovi i lideri disidentskih pokreta su hapšeni, bježali u egzil, a u nekim slučajevima, i ubijani.

‘Najozbiljnija i najapsurdnija represija’

Od februara, nekoliko nezavisnih televizijskih kanala i novina je ili prisiljeno na zatvaranje, ili su djelatnost prebacili u inostranstvo.

„Represija je sada najozbiljnija ako govorimo o postsovjetskom periodu, i najapsurdnija“, mišljenja je Kiril Medvedev, muzičar i ljevičarski aktivist iz Moskve.

Kiril je trenutno suočen sa dvije optužnice, od kojih se jedna odnosi na održavanje antiratnog koncerta u Moskvi.

„Ne možete nazvati rat ratom, morate ga zvati ‘specijalnom operacijom’, i tako dalje. Represija nije potpuna, ali ona vladinu raniju logiku dovodi do ekstrema – nasumično ciljanje ljudi kako bi se svako plašio, kao i, naravno, uticajnih opozicionara“, dodao je za Al Jazeeru.

Prema ruskom monitoru za ljudska prava OVD-Info, zbog antiratnih aktivnosti u Rusiji je od februara uhapšeno više od 16.000 Rusa.

Prema novom zakonu, širenje „lažnih vijesti“ o invaziji je kažnjivo zatvorom u trajanju od 15 godina, no, u praksi, većina optuženih do sada je sankcionisana novčanim, ili su im izricane uslovne kazne.

Dana 8. jula, 60-godišnji moskovski vijećnik Aleksej Gorinov bio je prvi kojem je izrečena zatvorska kazna u trajanju od sedam godina, jer je na sastanku u aprilu pozvao na minut šutnje za žrtve rata u Ukrajini.

Na sudu, Gorinov je držao parolu ispisanu rukom – „Treba li vam još ovaj rat?“.

Njegov kolega i opozicionar Ilja Jašin nedavno je optužen za „diskreditiranje“ oružanih snaga u raspravi o navodnim zločinima u Buči na YouTubeu.

Poruke o Mariupolju umjesto cijena proizvoda

Mirovni aktivisti su hapšeni i jer su nosili prazne komade papira.

No, aktivisti su često mijenjali taktiku, pa su tako po supermarketima papiriće na kojima su istaknute cijene mijenjali sa informacijama o uništavanju Mariupolja.

Mladoj Moskovljanki Aleksandri Skočilenko prijeti deset godina zatvora za širenje „dezinformacija“, nakon što ju je prijavio drugi kupac. Kampanju sa zamjenama cijena proizvoda u kojoj je učestvovala, organizovao je Feministički antiratni otpor.

„Ta organizacija se sastoji od mnogo grupa, ali nema hijerarhiju“, tvrdi njen predstavnik, koji je zahtijevao anonimnost.

„U svakom gradu ima posebna lokalna grupa, a ima ih i van granica Rusije. Svaka grupa ima sopstvene promocije, nastupe, radionice i ostalo“.

U junu, aktivisti ove organizacije su se pred ruskom ambasadom u Holandiji posuli bojom krvi i legli na tlo u obliku slova Z, proratnog simbola koji su prihvatili Moskva i njene pristalice.

„U Rusiji, aktivisti rade kao partizani – noću dijele listiće sa antiratnom propagandom ili onom protiv režima“, rekao je glasnogovornik.

Među ostalim antiratnim grupama su etničke manjine, naročito autohtoni žitelji Sibira, Kavkaza ili Dalekog istoka.

Te regije su siromašnije i slabije razvijene, a manje mogućnosti za mlađe osobe obično povlače i veće šanse za regrutacijom.

Od početka rata, zapaljeno je najmanje 14 centara za regrutaciju.

„Nemam iluzija da će režim brzo biti zbačen, ali će se u nekom periodu povući pitanje šta da se radi sa skoro polovinom društva koja se protivi ratu“, rekoa je Kiril.

„A ta polovina će morati zapitati šta da se radi sa vladom koja je pokrenula rat.“

(Al Jazeera, Foto: Beta/AP)