Već 20 godina lokalne i pokrajinske vlasti nikako da donesu odluku o zaštiti Gradskog parka u Vršcu. Zabrinuti zbog ovakvog stanja, članovi Ekološkog centra „Stanište“, Prirodnjačkog društva „Gea“ i Ekološkog udruženja „Avalon“ iz Vršca, uputili su Pokrajinskoj vladi javni apel da se bez odlaganja nastavi postupak donošenja odluke o zaštiti.

„Po vrednosti sadržaja i oblika koje ima, kao i po stepenu očuvanosti, Gradski park u Vršcu se izdvaja od drugih zaštićenih parkova Vojvodine, i jedan je od najvrednijih parkova Srbije. Ima veliki kulturno-istorijski i naučni značaj, estetsku i vaspitno-obrazovnu, ekološku i socijalnu funkciju“ – navedeno je u studiji zaštite Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode.

Ni ove vrednosti, ali ni činjenica da je među najstarijim parkovima u Srbiji, osnovan krajem 18. veka, nisu bile dovoljne da gradske i pokrajinske vlasti, nakon 20 godina izbegavanja, donesu odluku o zaštiti, navode ekološke organizacije.

Napominju da je zaštita Parka prvi i jedini put uspostavljena 1973. godine, odlukom Skupštine opštine Vršac. Za upravljača je tad određeno Komunalno preduzeće „Drugi oktobar“, a nakon donošenja Zakona o zaštiti životne sredine 1991. godine, ova odluka morala se usaglasiti sa tim Zakonom, te je Zavod za zaštitu prirode pripremio novu studiju zaštite i 2001. godine je uputio opštini Vršac na usvajanje.

„Ova odluka nikada nije usvojena, pre svega zato što tadašnje rukovodstvo komunalnog preduzeća nije razumelo suštinu zaštite, smatrajući da će ona poremetiti ili onemogućiti izvesne planove koji su postojali u vezi sa Parkom. Komunalno preduzeće postavljalo se kao korisnik, a ne kao upravljač područja, zbog čega je odlučivanje o zaštiti više puta zaustavljano u Skupštini opštine„, navodi se u apelu.

Dodaje se da je nekoliko udruženja građana 2010. godine pokušalo da utiče na donošenje ove odluke, ali je nakon sastanaka predstavnika udruženja, Zavoda za zaštitu prirode i lokalne vlasti, „bilo jasno da se ni tada odluka neće usvojiti“.

U međuvremenu je, podsećaju, donet novi Zakon o zaštiti prirode, koji je omogućio da i AP Vojvodina proglašava zaštitu. Zavod je 2011. godine revidirao studiju i utvrdio da Park ima vrednosti, koje ispunjavaju uslove za proglašenje zaštite u nadležnosti AP Vojvodine. Međutim, ističu udruženja, ni pokrajinska Skupština još uvek nije donela odluku o zaštiti, a grad Vršac je deset godina izbegavao da je donese, dok narednih deset isto to izbegava da učini i Pokrajina, „kao da naš park nikome ne treba“.

Udruženja upozoravaju da je zbog nedovoljne učestalosti, ili dugogodišnjeg izostanka sprovođenja mera nege i zaštite, kao i vršenja radova bez uslova zaštite, došlo do propadanja i gubitka vrednosti Parka, zatim do značajnog smanjenja vitalnosti stabala i narušavanja vrtnih elemenata. Pored toga, Park je bez čuvarske službe i inspekcijskog nadzora, bez redovnog finansiranja, a neretko je i meta vandalskog ponašanja.

Ukazuju da je odluka o zaštiti pravni osnov za rešavanje nagomilanih problema u Parku, koji građani Vršca čekaju već 20 godina.

„U svakom smislu, to je nedopustivo dug rok. Nastavak odlaganja dovešće samo do daljeg propadanja Parka, što je za građane Vršca potpuno neprihvatljivo„, poručuju ekološke organizacije.

Kao primer propadanja izdvajaju bele klupe pergole, koje je opevao Vasko Popa, koje su bile zaštitni znak Parka, poznat svakom Vrščaninu.

„Nekada ih je bilo desetak, a danas nema nijedne. Udruženje Građanski parlament Slobodan grad Vršac je 2012. godine donacijama nabavio dve nove pergole, ali su i one uništene u međuvremenu“, navodi se u apelu objvaljenom na portalu staniste.org.rs.

(Autonomija, fotografije: Ladislav Častven i Dragan Milošević)