Gradsko veće Vukovara donelo je 29. decembra odluku o izmenama Statuta Grada, čime je izbrisana odredba o zvaničnoj upotrebi srpskog jezika i ćiriličnog pisma na području tog grada u Hrvatskoj.
Tom odlukom je izvan snage stavljena Statutarna odluka o ostvarivanju ravnopravne zvanične upotrebe jezika i pisma srpske nacionalne manjine na području Vukovara, koja je pripadnicima srpske nacionalne manjine davala pravo slobodne upotrebe srpskog jezika i ćiriličnog pisma u društvenom i javnom životu, te u zvaničnoj komunikaciji u javnim poslovima.
U pojašnjenu odluke o izmenama Statuta, navedeno je da je toj odluci prethodila objava zvaničnih rezultata popisa stanovništva sprovedenog 2021. godine prema kojima u gradu Vukovaru živi 29,73 posto Srba.
To je, kako se navodi, manje od jedne trećine od ukupnog broja stanovnika grada, „te na taj način ne ostvaruju pravo na zvaničnu upotrebu srpskog jezika i ćiriličnog pisma na području grada Vukovara“.
Ukidanje ove odredbe ne dovodi u pitanje druga manjinska prava srpske manjine u Vukovaru koja su regulisana drugim propisima – obrazovanje na manjinskom jeziku i pismu, izdavanje dvojezičnih isprava na zahtev, kulturnu autonomiju, političku zastupljenost, manjinsku samoupravu i drugo.
Predsednik Demokratskog saveza Srba i vukovarski gradski većnik Srđan Milaković osudio je odluku navodeći da je njome „okončano desetgodišnje nasilje nad ćirilicom i srpskim jezikom“.
Dodao je da je „od raznih državnih tela učinjeno sve da do primene ovog prava srpske zajednice nikada ni ne dođe“.
„Popis stanovništva 2021. čekao se kao spasonosno rešenje u nadi da će Srba u Vukovaru biti manje. Iako je isti pokazao postotak zastupljenosti srpske zajednice od gotovo 30 posto – nikome ni na pamet nije palo da se ovo pravo srpske zajednice u Vukovaru zadrži“, naveo je Milaković, a prenela Hrvatska radio televizija.
On je dodao kako je ukidanje prava Srbima u Vukovaru na dvojezičnost, „još jedna od mnogih poruka srpskoj nacionalnoj manjini od politike i institucija u Republici Hrvatskoj da se prava koja su joj zakonom zagarantovana primenjuju na kašičicu“.
Istorija dvojezičnosti u Vukovaru
Tada vladajuća Hrvatska demokratska zajednica (HDZ) je još 2009. godine dogovorila sa strankom srpske manjine – Samostalnom demokratskom srpskom strankom (SDSS) – uvođenje ćirilice u službenu upotrebu u Vukovar, što je socijaldemokratski gradonačelnik Željko Sabo blokirao – jer za to tada nisu postojali zakonski uslovi.
Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, Srba u Vukovaru bilo je više od 33 posto, čime su aktivirana prava iz člana 12 Ustavnog zakona.
Kada je vlada levog centra Zorana Milanovića 2012. i 2013. godine počela da postavlja dvojezične table na institucije, HDZ koji je tada bio u opoziciji i u državi i u Vukovaru, organizovao je „spontano“ razbijanje ploča.
Vlada je obustavila postavljanje ploča, Ustavni sud je 2014. godine obavezao lokalne vlasti da jednom godišnje procene jesu li se stekli uslovi za nastavak postavljanja dvojezičnih ploča.
Lokalne vlasti u Vukovaru su to godinama ignorisale, a unazad četiri godine su ocenjivale da i dalje – nema uslova.
Kako je broj Srba u Vukovaru po novom popisu pao ispod trećine ukupnog broja stanovnika, lokalne vlasti nisu više obavezne da sprovode član 12 Ustavnog zakona koji to uređuje.
U nekim drugim delovima Hrvatske je drugačije. Tako je na primer u Istarskoj županiji kao mera pozitivne diskriminacije uvedena dvojezičnost – hrvatski i italijanski – iako Italijana nema ni približno trećini ukupnog broja stanovnika Istre.
Vukovar je tokom 87 dana opsade od strane nekadašnje Jugoslovenske narodne armije (JNA) i srpskih snaga 1991. godine, doživeo teška razaranja, dok je više od hiljadu ljudi ubijeno.
U kolektivnom sećanju ostao je upamćen kao prvi grad žrtva ratova koji su devedesetih pratili raspad Jugoslavije.
STUPS: Lekcija