U centru Sarajeva u ponedeljak, 4. aprila, postavljeno je veliko bijelo platno, slično platnima koja su štitila građane Sarajeva od snajperskih hitaca tokom rata u Bosni i Hercegovini (BiH), devedesetih godina prošlog stoljeća.

Ova multimedijalna instalacija, postavljena u Ulici Kulovića, dio je programa „Opsada Sarajeva 1992-2022. – Dani sjećanja“.

Program je upriličila Vlada Kantona Sarajevo (jedan od deset kantona u Federaciji BiH), povodom obilježavanja 30 godina od početka opsade glavnog grada BiH.

Kako je planirano, na platnu će u ponedjeljak od 19 sati biti emitovane fotografije iz ratnog perioda u BiH.

Opsada Sarajeva bila je jedna od najdužih opsada u istoriji modernog ratovanja i najduža je opsada jednog glavnog grada ikada.

Počela je 5. aprila 1992. godine, a završila 29. februara 1996. godine.

Tokom opsade, Sarajevo je bio gotovo potpuno odsječeno od ostatka BiH, te je došlo do nestašice hrane, električne struje, plina, lijekova i vode. Tako su Sarajlije često išle po vodu na rijeku Miljacku, gdje su bili izloženi snajperskoj vatri.

Vojska Republike Srpske (VRS) je pod opsadom držala Sarajevo tačno 1.460 dana.

U tom je periodu na grad sa okolnih brda ispaljeno stotine hiljada granata, a poginulo je više od 11.500 osoba. Tokom opsade Sarajeva poginulo je oko 1.600 djece.

Prve žrtve snajperskih hitaca bile su Suada Dilberović i Olga Sučić, koje su stradale na mostu Vrbanja, na rijeci Miljackoj, zbog čega most danas nosi njihova imena.

Komandant snaga VRS-a, general Ratko Mladić, dao je naredbu da se gađaju svi nesrpski civilni ciljevi u Sarajevu.

Na grad je u prosjeku padalo 329 projektila dnevno, a najveću štetu pretrpjeli su civilni, kulturni i vjerski objekti.

Prema izvještajima, u septembru 1993. godine 35.000 zgrada u Sarajevu bilo je srušeno, a sve ostale zgrade bile su manje ili više oštećene. To su bile bolnice, novinske agencije, industrijske zgrade, zgrade vlasti, kasarne i baze Ujedinjenih nacija.

Među važnijim objektima bile su zgrada Predsjedništva Republike BiH i Vijećnica, koja je 25. aprila 1992. godine izgorjela zajedno s dva miliona knjiga i 300 rukopisa neprocjenjive vrijednosti.

Međunarodni sud za ratne zločine počinjene na području bivše Jugoslavije (MKSJ) osudio je tri srpska komandanta zbog opsade, i to Stanislava Galića, Dragomira Miloševića i Momčila Perišića.

Galić, nekadašnji komandant Sarajevsko-romanijskog korpusa Vojske Republike Srpske osuđen je na doživotnu kaznu zatvora, a njegov nasljednik na čelu tog korpusa, Milošević, na zatvorsku kaznu od 29 godina.

Radovan Karadžić, bivši predsjednik Republike Srpske i vojni vođa VRS-a, osuđen je na doživotni zatvor, uz ostalo, zbog terorisanja civila u Sarajevu snajperskim i artiljerijskim napadima.

Ratko Mladić, komandant VRS-a, osuđen je prvostepeno pred Haškim tribunalom na istu kaznu zatvora, među ostalim, za terorisanje civila u Sarajevu snajperskim i artiljerijskim napadima.

U presudama MKSJ-a utvrđeno je kako su jedinice Sarajevsko-romanijskog korpusa VRS-a namjerno gađale civile provodeći kampanju terora s ciljem da izvrši pritisak na vlasti u Sarajevu.

(Radio Slobodna Evropa, ilustracija: Paul Lowe/ ustupljeno Autonomiji)