Od 2008. godine do juna 2011, po osnovu neplaćenog PDV-a na naftne derivate, budžet Srbije oštećen je na severu Kosova za više od 90 miliona evra, na automobile za 120 miliona, a na mobilnoj telefoniji za oko tri miliona evra, pokazala je studija koju su izradile nevladine organizacije Centar za regionalizam iz Novog Sada i „Majka Tereza” iz Prištine.

U studiji čiju je izradu finansirala EU, a u koju je agencija Beta imala uvid, navodi se da su na tu činjenicu istraživači upozorili šefa pregovaračkog tima Srbije Borislava Stefanovića, nakon čega je Vlada Srbije 16. septembra 2011. suspendovala deo Uredbe iz 2005. godine i tako vratila PDV za građane severa Kosova na naftne derivate, automobile i mobilnu telefoniju.

U studiji se navodi i da je krajem protekle decenije Kosovo bilo deveto po značaju izvozno tržište Srbije, sa učešćem od gotovo četiri odsto u ukupnom registrovanom izvozu, odnosno sa blizu 300 miliona evra u 2012. godini.

Prema istraživanjima na terenu, koja su obuhvatila razgovore sa prevoznicima, posrednicima i proizvođačima, dodatni neregistrovani izvoz iz Srbije se procenjuje na 200 miliona evra, što podiže Kosovo na listi izvoznih tržišta među prvih pet destinacija.

Izvoz sa Kosova u Srbiju je istovremeno vrlo mali i u 2010. godini je iznosio između tri i četiri miliona evra, a neregistrovani izvoz je procenjen na 10 miliona evra.

„Iz ovoga proizlazi da je interes Srbije vitalan sa stanovišta izvoznika i ukupne privrede i gubitak tako značajnog tržišta ne bi bilo lako nadomestiti”, navodi se u studiji, koja će sutra biti predstavljena u beogradskom Medija centru.

Istraživači su naveli da izvezena roba na sever Kosova ne podleže carinjenju za razliku od one koja ide u južni deo.

Ta roba se samo evidentira sa ili bez iskazanog PDV-a -a i ne podleže istoj administrativnoj proceduri sa stanovišta povraćaja PDV-a i vremena trajanja. Takođe, deo robe se vraća u Srbiju bez evidencije i naplate PDV-a i prodaje se po ceni umanjenoj za PDV na tržištu Srbije.

Navodi se da je najveći deo prevoznika iz Sandžaka, a najveći deo posrednika je iz Sandžaka i sa severa Kosova, gde su i najveće „pijace” za sive robne tokove.

„U tom pojasu se ostvaruju najveći neregistrovani dobici od trgovine Srbija-Kosovo-Srbija, na račun poreskih i carinskih službi Srbije i Kosova, na račun proizvođača i potrošača”, navodi se u studiji i dodaje da posrednika ima i u Crnoj Gori i Makedoniji, jer deo registrovanog i neregistrovanog izvoza ide i tim putevima.

„Ima, dakle, više onih koji ostvaruju dobit na osnovu netransparentnosti robnih tokova između Srbije i Kosova”, zaključuje se u studiji „Sloboda kretanja ljudi i robe između Srbije i Kosova u kontekstu regionalne saradnje”.

Na projektu je bio angažovan ekspertski tim iz Srbije i sa Kosova.

Projekat je pomogla i Fondacija za otvoreno društvo Srbije.

(Autonomija)