Nema bojazni za evropsku budućnost Crne Gore koja je „davno prošla raskrsnicu na kojoj je izabrala svoj evropski put, s kojeg nema skretanja ni povratka. Bez obzira što i u Crnoj Gori, i izvan Crne Gore, postoje oni koji bi to želeli“, kazao je predsednik Crne Gore Milo Đukanović na Cetinju u govoru na prijemu koji je priredio povodom 13. jula, Dana državnosti.

„Crna Gora je pouzdan sused, uvažena članica NATO i lider u pregovaračkom procesu za članstvo u EU“, kazao je on.

„Ovo je vreme novih iskušenja za Crnu Goru koja se našla usred veoma složenih unutrašnjih, regionalnih i globalnih procesa. Uprkos svim izazovima, siguran sam da nema bojazni za njenu evropsku budućnost“, rekao je Đukanović.

Predsednik Crne Gore je rekao i da Crna Gora ove godine slavi Dan državnosti u znaku velikog jubileja – 80. godišnjice Trinaestojulskog ustanka 1941. – „prvog masovnog ustanka u porobljenoj Evropi“.

Bio je to „događaj koji je potvrdio da veličinu jednog naroda ne određuje njegova brojnost, niti površina teritorije na kojoj živi. Koji je ulio nadu porobljenim narodima Evrope. O njemu su izvestili i London, i Njujork, i Moskva. Kao da ga je Njegoš nagovestio stihom: ‘Udar nađe iskru u kamenu’ „, rekao je Đukanović.

Naveo je da je 13. jul, Dan ustanka, „kroz istoriju postao sinonim državnog bića i večnosti Crne Gore“.

„Po prvi put je Crna Gora zvanično priznata i potvrđena kao nezavisna država na Berlinskom kongresu, 13. jula, pre 143 godine. Time smo i formalno postali deo civilizacijskog kruga evropskih naroda i država, u kojem svoje mesto želimo da zauzmemo i u ovom vremenu“, rekao je on i dodao: „I tada, krajem 19. veka, Crna Gora je stekla ugled države u kojoj se poštuju prava i slobode svih njenih državljana, posebno pripadnika manjinskih naroda. Iz tog vremena baštinimo međunacionalni sklad na koji je tako ponosna današnja, građanska Crna Gora“.

Trinaestojulski ustanak bio je, kako je rekao, uvod u herojsku Narodnooslobodilačku borbu jugoslovenskih naroda, „kroz koju je Crna Gora povratila svoje nacionalno i državno ime, poniženo u prvoj Jugoslaviji“.

„Zemaljsko antifašističko veće Crne Gore i Boke na zasedanju održanom od 13. do 15. jula 1944. preraslo je u Crnogorsku antifašističku skupštinu narodnog oslobođenja, na kojoj je odlučeno da Crna Gora kao ravnopravna republika bude dio zajednice jugoslovenskih naroda“, naveo je Đukanović.

„Bez ovih svetlih datuma ne bi bilo ni velikog 21. maja 2006. godine, kada je Crna Gora posle gotovo jednog veka obnovila svoju nezavisnost i ponovo stekla međunarodno priznanje. Na demokratskom referendumu, organizovanom po najvišim standardima, crnogorski ratnički narod zamenio je pušku olovkom i po prvi put na Balkanu stvorio jednu državu mirnim putem“, kazao je Đukanović.

Za evropski put Crne Gore, kako je podvukao, „garancija su slobodarstvo i antifašizam kao trajne vrednosti velikog Trinaestog jula, koje baštinimo“.

„O njegovom značaju, doprinosu Crne Gore pobedi nad fašizmom u Drugom svjetskom ratu, kao i u aktuelnom trenutku naše zemlje, imam čast da na poziv Saveza udruženja boraca NOR i antifašista Crne Gore govorim na narodnom zboru na Virpazaru, gde je pukla prva ustanička puška“, najavio je Đukanović.

Đukanović odlikovao istaknute ličnosti za značajan doprinos u Narodonooslobodilačkoj borbi

Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović uručio je odlikovanja povodom 13. jula – Dana državnosti jednom broju istaknutih ličnosti za značajan doprinos u Narodonooslobodilačkoj borbi, kao i izgradnji i razvoju Crne Gore, obnovi njene nezavisnosti i afirmaciji u raznim periodima, saopšteno je iz njegovog kabineta.

Kako je rekao u svom obraćanju, nažalost, dvojicu dobitnika odlikovao je posthumno.

„Odlikovanja će primiti predstavnici njihovih porodica. O zaslugama svakog od odlikovanih mogao bih govoriti veoma dugo i argumentovano. Opredijelio sam se za samo kratko podsjećanje na najmarkatnije djelove njihovih bogatih biografija koje su me opredijelile za upravo ovakvu selekciju.

Orden Crnogorske velike zvijezde dodijelio sam Radivoju Brajoviću. On je jedan od najistaknutijih crnogorskih rukovodilaca SR Crne Gore u poslijeratnom periodu. Između ostalog bio je predsjednik Predsjedništva, predsjednik Skupštine i predsjednik Vlade Crne Gore. Jedan je od najzaslužnijih za ekonomski preporod i ukupan razvoj naše države u tom vremenu. Crna Gora, koja je važila za jednu od nerazvijenijih federalnih jedinica u Jugoslaviji, dok je gdin Brajović vodio Izvršno vijeće bila je najbliža prosjeku jugoslovenske razvijenosti. Takođe, uspostavila je veoma vrijedne međunarodne ekonomske i političke veze. Nakon odlaska s političkih i državnih funkcija, i raspada SFRJ, uključio se u borbu za građansku, demokratsku i suverenu Crnu Goru. Uoči referenduma je bio član Savjeta Pokreta za obnovu nezavisnosti naše države. I danas svojim znanjem i iskustvom doprinosi progresu i afirmaciji Crne Gore“, naveo je Đukanović.

Orden Crnogorske zastave prvog stepena dodijelio je Vuku Dragaševiću, Zariji Vukašinoviću, Branku Banjeviću, Branku Mamuli i posthumno Rafetu Husoviću.

„Vuko Dragašević je istaknuti crnogorski i jugoslovenski političar i diplomata, učesnik Narodnooslobodilačke borbe od 1941. i nosilac Partizanske spomenice. Bio je član Predsjedništva SR Crne Gore, ministar u njenoj vladi, i u Vladi SFRJ, kao i jugoslovenski ambasador. U dugom i veoma plodnom radnom i životnom vijeku dao je izuzetan doprinos političkom, ekonomskom i društvenom napretku pljevaljskog kraja, Crne Gore i Jugoslavije. S velikim entuzijazmom podržao je obnovu crnogorske nezavisnosti. I danas svojim ugledom i angažmanom izuzetno doprinosi očuvanju antifašističkih tekovina i evropskom putu razvoja naše domovine.

I Zarija Vukašinović je učesnik NOR od 1941, jedini živi borac Druge čete Trećeg bataljona Četvrte crnogorske proleterske brigade koja je vodila herojsku borbu na Ljubinom grobu 12. i 13. juna 1943. tokom bitke na Sutjesci. Na Ljubinom grobu je tada bilo 40 proletera koji su, na naređenje Tita i Vrhovnog štaba da taj položaj brane po cijenu života, odgovorili: „Dok god na Ljubinom grobu budete čuli pucnje naših pušaka Njemci neće proći. A kad toga ne bude, znajte da na njemu više nema živih proletera“. U najranijoj mladosti bio je u toj četi besmrtnih, a danas na kraju desete decenije, s jednakim žarom ističe da je fašizam najveće zlo, i da se protiv toga svi moraju boriti„, kaže Đukanović.

Branko Banjević je, dodaje, jedan od najvećih crnogorskih intelektualaca, koji je u djetinjstvu prošao kroz vrata ratnog pakla.

„Potiče iz čuvene partizanske porodice, pa je sasvim logično što je, provodeći najveći dio djetinjstva u zbjegovima, obavljao i važne kurirske poslove za Narodnooslobodilački pokret. On je jedan od najboljih crnogorskih pjesnika, vrsni erudita, književni kritičar i istoričar književnosti koji je dao nemjerljiv doprinos afirmaciji crnogorske nacionalne kulture, posebno književnosti i jezika. Zahvaljujući njemu uspostavljena su pouzdana mjerila vrijednosti crnogorskih pisaca i njihovih djela. On je nezavisni intelektualac koji je u svim prilikama i vremenima jasno iznosio stavove o društvenim, kulturnim i političkim pojavama, otvoreno se angažujući u odbrani Crne Gore kad god je bila u opasnosti. Bio je jedan od osnivača Društva nezavisnih pisaca i Matice crnogorske, i njihov predsjednik. Jedan je od inicijatora i član Savjeta Pokreta za nezavisnu Crnu Goru uoči referenduma 2006. godine. Crnogorska književna i intelektualna scena je uvijek, kao i danas, bila prepoznatljiva po angažmanu Branka Banjevića“, kaže Đukanović.

Branko Mamula je, pojašnjava, učesnik Narodnooslobodilačkog rata od 1941. i nosilac Partizanske spomenice.

„Briljantnu karijeru započetu u Jugoslovenskoj ratnoj mornarici u kojoj je stekao čin admirala flote, zaokružio je obavljajući dužnost Načelnika Generalštaba JNA i ministra odbrane SFRJ. U Crnoj Gori, koja mu je postala druga domovina, živi nakon raspada bivše Jugoslavije, dajući nesebičan doprinos njenoj afirmaciji, razvoju i napretku. Ostao je dosljedan najboljim vrijednostima iz vremena antifašističke Narodnooslobodilačke borbe i socijalističke izgradnje Jugoslavije. Bezrezervno je integrisan u savremeno crnogorsko društvo, uz punu podršku ostvarenju strateških ciljeva savremene Crne Gore na unutrašnjem i spoljnopolitičkom planu.

Rafet Husović nažalost odnedavno nije među nama. Da s pijetetom čuvamo uspomenu na njegov lik i djelo, i poštovanje za sve što je za vrijeme svog kratkog, ispunjenog života, uradio za Crnu Goru, potvrđuje i ovo odlikovanje koje mu posthumno dodjeljujemo. Bio je lider Bošnjačke stranke od njenog osnivanja. Ona je dala izuzetan doprinos unapređenju položaja bošnjačkog naroda u Crnoj Gori. Isto tako, i obnovi crnogorske nezavisnosti, ostvarenju unutrašnjih i spoljnopolitičkih strateških ciljeva zemlje, ravnomjernijem regionalnom razvoju, učlanjenju u NATO kao i napretku u pregovaračkom procesu sa EU. Tim vrijednim ostvarenjima poseban lični pečat dao je Rafet Husović, obavljajući značajne državne i političke funkcije. Ostaće upamćen i po činjenici da je Bošnjačku stranku učlanio u porodicu modernih evropskih stranaka – Evropsku narodnu partiju. A posebno po doprinosu unapređenju multietničkog sklada na koji je savremena građanska Crna Gora veoma ponosna“, kaže Đukanović.

Orden Crnogorske zastave drugog stepena dodijelio je Udruženju boraca NOR i antifašista Nikšića, na predlog SUBNOR, kao i posthumno Radoju Pajoviću.

„Udruženje boraca NOR i antifašista Nikšića se u boračkoj organizaciji godinama smatra najboljim udruženjem, ne samo zbog brojnosti članstva nego i po konkretnim aktivnostima kojima promoviše i afirmiše slobodarstvo i antifašizam kao temeljne vrijednosti Crne Gore. Između ostalog, na njihovu inicijativu u Nikšiću su obnovljena i podignuta 242 spomen-obilježja, i od zaborava sačuvana imena 158 istaknutih ljudi nikšićkog kraja. Jedna od najvažnijih aktivnosti je razvijanje antifašističke svijesti, posebno kod mladih naraštaja. Pokrenuli su izuzetno značajnu akciju pod nazivom „Svi smo mi antifašisti“ koja okuplja 27 organizacija, ustanova i srednjih škola. U svim osnovnim i srednjim školama organizovani su istorijski časovi i predavanja posvećena znamenitim ličnostima i događajima iz slavne crnogorske istorije. Zahvaljujući u dobroj mjeri tome srednjoškolske ekipe mladih antifašista višestruki su pobjednici takmičenja „Crna Gora i njena sloboda“. UBNOR Nikšića je poznat i po veoma plodnoj izdavačkoj djelatnosti posvećenoj slobodarstvu, NOB i istaknutim pojedincima“, ističe predsjednik.

Kako dodaje, nažalost, i dr Radoja Pajovića posthumno odlikuje.

„On je bio jedan od najznačajnijih crnogorskih istoričara, i po priznanju njegovih kolega, najbolji istoričar za period Crne Gore u Drugom svjetskom ratu. Čitav radni vijek je proveo u Istorijskom institutu, samostalno i kao koautor objavio je 12 knjiga. Autor je čuvene studije „Trinaestojulski ustanak u našim i italijanskim izvorima“. Poseban doprinos crnogorskoj istoriografiji predstavlja njegova stručna i naučna borba protiv pokušaja da se nenaučnim revizionizmom ospore činjenice o Drugom svjetskom ratu. Argumentovano i hrabro borio se protiv rehabilitacije vođa kolaborantskog četničkog pokreta. Pripadao je krugu intelektualaca koji su podržali obnovu državne nezavisnosti Crne Gore i koji su doprinosili afirmaciji crnogorskog identiteta“, naveo je Đukanović.

Istakao je da mu je čast da kao Predsjednik države dodijeli visoka državna odlikovanja ovom krugu crnogorskih i jugoslovenskih uglednika.

„I da istovremeno primijetim: Savremena Crna Gora još uvijek nije dovoljno ukazala zasluženo poštovanje generaciji poslijetarnih podvižnika, koji su zahvaljujući nezaboravnoj pobjedi u II svjetskom ratu, tokom faze socijalističkog razvoja, postavili najvredniji dio temelja naše današnje države. Vjerujem da je i ova svečanost samo početak našeg adekvatnijeg odnosa prema zaslužnim ljudima toga vremena“, poručio je Đukanović.

(Beta, Antena M)