“Srpski svet” je fašistički, velikodržavni projekat, koji je, prije svega, usmjeren na pokoravanje Crne Gore i prekrajanje i uništavanje Bosne i Hercegovine, ocijenio je, u emisiji „Znam da znaš“ Gradskog radija, Davor Đenero, politički analitičar iz Hrvatske.

„Nakon prvog poraza Miloševićevog velikosrpskog projekta devedesetih godina prošlog vijeka, predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, Miloševićev i Šešeljev ‘nezakoniti sin’,  vraća se paradigmi ‘svih Srba u jednoj državi’, koju sada nazivaju ‘srpskim svetom’. Može se zvati i srpska vaseljena ili srpski kosmos, ali zapravo se radi o ideji Velike Srbije“, objašnjava Đenero.

Glavna urednica portala Avangarda.ba Dženana Karup Druško ističe da je politika Aleksandra Vučića prema susjedima krajnje licemjerna. Ona podsjeća da se od potpisivanja Dejtonskog sporazuma bosanskohercegovački entitet Republika Srpska smatra najvećim ratnim plijenom Srbije.

„Svjedoci smo da su sve akcije koje se sprovode prethodnih godina direktno povezane s Beogradom: od pokušaja državnog udara u Crnoj Gori, preko problema na Kosovu i u BiH, do djelovanja srpskog člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika, koji ima direktnu podršku Beograda. Sve je to uticalo na sadašnju situaciju u regionu. Milorad Dodik najavljuje pokretanje procesa odvajanja entiteta RS od BIH, a vladajuće snage u Podgorici žele povezivanje s Beogradom. To je, ustvari, ono što svakodnevno slušamo od predsjednika Vučića i njegovog glasnogovornika Aleksandra Vulina o početku realizacije ideje ‘srpskog sveta’, odnosno ideologije Velike Srbije“, ističe Karup Druško.

I srpski istoričar Milivoj Bešlin za Gradski radio podsjeća da je ideja „srpskog sveta“ modifikacija projekta Velike Srbije, čija je najizrazitija manifestacija viđena tokom rata devedesetih. Realizacija te ideje nije uspjela tada, a, kako vjeruje, neće ni danas.

„U ishod te ideje sumnjam jer mislim da to nije samo lokalno, odnosno regionalno pitanje, već i pitanje EU. Ali to što ja sumnjam ne znači da neki od aktera u Beogradu neće pokušati da je realizuju. Uostalom, deo te realizacije gledamo danas u Crnoj Gori. Kada vidite sadašnje aktere i napravite komparaciju s početkom devedesetih, situacija liči na parodiju i farsu, što nikako ne znači da neće završiti u novoj tragediji“, kaže Bešlin.

U narednom razdoblju, na Balkanu će jačati savezništvo SAD i Evropske unije, uvjeren je Davor Đenero. Prema njegovim riječima, ključni cilj američkog predsjednika Bajdena je potisnuti ruski uticaj sa Balkana i vratiti se na pozicije koje su postojale prije dolaska Donalda Trampa na vlast.

„Amerika već šalje jasne signale, a prvi je imenovanje kompetentnog diplomate za ambasadora u Sarajevu. Ne šaljete pametne i sposobne ambasadore u one krajeve koji za vašu politiku nijesu važni. Po svemu sudeći, sličan će se scenarij, nakon ove nesrećne epizode koju trenutno imate, ponoviti i u Crnoj Gori. Dakle, ponovo ulazimo u eru u kojoj će pametni i sposobni ljudi imati utjecaj na procese na Balkanu“, poručuje Đenero.

Karup Druško smatra da je Zapad griješio rješavajući posljedicu stanja na Balkanu, ali ne i njen uzrok: nacionalističku ideologiju zvaničnog Beograda, koja nikada nije kažnjena. Dolaskom Džozefa Bajdena na čelo SAD, kaže, stvari počinju da se mijenjaju, što se osjeća u odnosu Brisela i NATO-a prema Zapadnom Balkanu.

„Nadam se da će visoki predstavnik u BIH, uz podršku Velike Britanije i SAD, voditi odlučniju i jasniju politiku koja će i te kako uticati i na druge zemlje regiona. U tom kontekstu, uloga novog američkog ambasadora u Sarajevu značila bi velike promjene za sve. Ipak, ukoliko se, jednom za svagda, ne slomi nacionalistička ideologija koju Beograd godinama sprovodi, izazivajući probleme u regionu, bojim se da ćemo i za desetak godina biti u situaciji da razmišljamo o mogućnosti otvaranja oružanih sukoba“, upozorava Karup Druško.

Milivoj Bešlin navodi da je Zapad već trebalo da reaguje na poruke koje dolaze od političkog vrha Srbije. Ozbiljniju reakciju očekuje od zvaničnika SAD, kojima je  Zapadni Balkan visoko na listi spoljnopolitičkih prioriteta.

„Od dvosmislenih saopštenja EU nema mnogo koristi. Kada je riječ o velikodržavnoj  ideji iz Beograda, treba se uzdati u političku intervenciju SAD. Poruka ‘Amerika se vratila’, poslata  na različite načine, može da deluje kao kredibilno upozorenje. Mislim da tome u prilog govori i promjena narativa kod predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, koji je tokom svog gostovanja na Pink televiziji govorio o potrebi poboljšanja srpsko-bošnjačkih odnosa i očuvanju mira po svaku cijenu. Vjerujem da je dobio upozorenja  od međunarodne zajednice zbog agresivnih istupa ministra unutrašnjih poslova Aleksandra Vulina, pa otud povlačenje nekoliko koraka unazad“, zaključuje Bešlin.

(Gradski portal, karikatura, STUPS)