„U Vojvodini su prava manjina najmanje ugrožena, ne samo u Srbiji već i na prostoru čitavog Zapadnog Balkana. U 2007. godini zabeležen je značajan napredak u poboljšanju položaja manjina u Vojvodini i smanjenje slučajeva etnički motivisanog nasilja ili maltretiranja. Ozbiljna zamerka Vojvodini ide na račun neodgovarajuće zastupljenosti pripadnika manjina, posebno Mađara, u lokalnim policijskim stanicama u opštinama gde oni žive”, kaže se u studiji o pravima manjina na Zapadnom Balkanu, koju je uradio Generalni direktorijat Evropskog parlamenta za spoljnu politiku EU, u koju je „Dnevnik“ imao uvid.
U studiji, urađenoj za potrebe sastavljanja rezolucije Evropskog parlamenta o konsolidovanju demokratije na Zapadnom Balkanu, koju će pripremiti mađarski poslanik Čaba Tabajdi i švedska parlamentarka bošnjačkog porekla Ana Ibrisagić, za Vojvodinu je, istini za volju, konstatovano da su pripadnici manjina bili izloženi raznim vidovima diskriminacije, ali je rečnik bio znatno blaži od onog koji je upotrebljen za ugrožavanje prava Srba u Hrvatskoj ili na Kosovu, ili Albanaca u Makedoniji ili Roma u svim državama regiona.
Primera radi, u delu studije o Hrvatskoj, i pored zapažanja da je stanje u poslednje vreme poboljšano, istaknuto je da je nasilje i maltretiranje pravoslavnih Srba i dalje problem, kao i pitanje zaštite vlasničkih prava Srba u Hrvatskoj, a da je rok za rešavanje stanarskog prava 20.000 srpskih porodica pomeren za 2009. godinu. Za Makedoniju se kaže da se i dalje registruju slučajevi u kojima policija maltretira Albance i Rome na etničkoj osnovi. Predstavljajući stanje na Kosovu, u studiji se navode primeri diskriminacije Srba i Srpske pravoslavne crkve južno od Ibra, koji idu od slobode kretanja i prava vlasništva do zapošljavanja. Istovremeno se napominje da sličnu diskriminaciju trpe i Albanci severno od Ibra.
Deo studije posvećen Srbiji počinje rečenicom da su žrtve međuetničkih sukoba najčešće Romi, ali da je, i pored toga što je srpska policija rešila veoma mali broj slučajeva u kojima su bili napadnuti, to daleko bolji rezultat od njihovih kolega u Hrvatskoj i BiH koji nisu rešili nijedan slučaj napada na Rome zapadno od Drine i Dunava.
„Što se tiče podataka o nasilju, u 2007. godini stanje je popravljeno u Vojvodini, dok je situacija na jugoistoku Srbije stabilna ali opterećena tenzijama i sporadičnim incidentima. Stanje u Sandžaku se pogoršava zbog produbljivanja podele unutar muslimanske zajednice. Takođe, Bošnjaci su pogođeni podelom Sandžaka, zbog odvajanja Crne Gore, a visoka nezaposlenost i ekonomska zaostalost utiču na to da se broj Bošnjaka u oblasti Sandžaka smanjuje, baš kao i Vlaha u istočnoj Srbiji”, piše u studiji.
Srbija je posebno kritikovana zbog odnosa prema Srbima, Romima i ostalim građanima koji su morali da napuste svoje kuće na Kosovu, mada je naznačeno da je u poslednje vreme zabeleženo nekoliko poteza izvršnih vlasti usmerenih na pobljšanje pozicije interno raseljenih lica. Kritike su stigle i na račun sve izraženijeg antisemitizma u Srbiji, koji se očitovao u napadima i pretnjama upućenim pripadnicima jevrejske zajednice i kruženjem antisemitske literature.
Što se tiče zaštite kulturnog identiteta, jezika i finansiranja medija nacionalnih manjina, ocenjeno je da država izdvaja novac za te aktivnosti, ali da je upadljivo da nijedna verska zajednica, osim Srpske pravoslavne crkve, ne dobija nikakvu novčanu podršku od države.
„Pravo na upotrebu jezika manjina na lokalnom nivou uglavnom nije implementirano i pored postojeće zakonske regulative, osim u Vojvodini, gde je, poput Novog Sada, i pored toga što ne postoji dovoljno veliki broj Mađara, mađarski službeni jezik. U Vojvodini pravo na službenu upotrebu, osim srpskog, imaju mađarski, slovački, rumunski, hrvatski jezik”, navodi se u studiji.

Politička zastupljenost

Politička zastupljenost nacionalnih manjina je relativno dobra na svim nivoima osim republičkog: “11,5 odsto članova svih lokalnih skupština u Srbiji su predstavnici nacionalnih manjina, ali u republičkom parlamentu samo deset od 250 poslanika dolazi iz reda manjina. Jedan od razloga za to je izborni prag za ulazak u parlament od pet odsto, ali nema opravdanja što je u drugim državnim telima zastupljenost manjina procenutalno manja od njihovog učešća u populaciji Srbije. U Vojvodini je veliki raskorak u zastupljenosti manjina u policiji, a u Sandžaku je to iskazano i u administraciji i pravosudnim organima”, zapaža se u dokumentu.

Nezaposlenost

Navodi se i da nezaposlenost u Srbiji posebno pogađa nacionalne manjine, čija se brojnost zbog toga smanjuje jer ljudi odlaze u inostranstvo da bi pronašli posao. Najteža situacija je na istoku i jugoistoku Srbije gde se registruje veliki odlazak Vlaha, Bugara i Albanaca, kao i u području Sandžaka.

(Dnevnik)