Danas se navršava trideset godina od kada su pripadnici srpske paravojne formacije pod komandom Milana Lukića zapalili sedamdeset dvoje bošnjačkih civila, zatvorenih u kući Mehe Aljića u Višegradu, na istoku Bosne i Hercegovine (BiH).

Jednogodišnje dijete je bilo najmlađa žrtva tog zločina, koji je 27. juna 1992. godine počinjen u naselju Bikavac.

Prethodno su pripadnici Lukićevog odreda „Beli orlovi“ 14. juna iste godine zatvorili više od 70 osoba, među njima i žene i djecu, i žive ih spalili u kući Adema Omeragića u Pionirskoj ulici.

Zločini poznati kao „živa lomača“ su među najgorim ratnim zločinima počinjenim tokom devedesetih godina u BiH i one su, prema riječima predsjednika Medžlisa Islamske zajednice Višegrad Bilala Memiševića specifične za Višegrad.

„Nigdje nije bilo takve monstruoznosti kao u Višegradu“, rekao je Memišević za Radio Slobodna Evropa (RSE) i dodao da mnogi građani Višegrada srpske nacionalnosti znaju gdje su posmrtni ostaci žrtava ovih zločina, „ali zbog nekog razloga ne žele da kažu“.

U Haškom tribunalu je utvrđeno da su, prije dovođenja civila, zločinci namještaj u kući posuli zapaljivom materijom.

Zehra Turjačanin je jedina preživjela lomaču na Bikavcu, dok je o užasima one u Pionirskoj ulici pred Tribunalom u Hagu svjedočila zaštićena svjedokinja VG 115, jedna od rijetkih preživjelih.

„Narod je vrištao, plakao, djeca, jer je tu bila i beba od dva dana, koja je rođena u šumi. Nažalost i ona je izgorjela“, kazala je.

„Članovi porodica još nisu pronašli posmrtne ostatke srodnika koji su živi spaljeni u Pionirskoj i na Bikavcu“, rekla je 14. juna za Radio Slobodna Evropa Bakira Hasečić iz Višegrada, predsjednica Udruženja „Žena-žrtva rata“.

„Sjećanja na živu lomaču, posebno Pionirsku, mene danas jako potresa jer sam prihvatila jednu od preživjelih žrtava iz žive lomače, gdje sam joj iz ruke vadila crve, previjala je, ošišala, okupala“, rekla je Hasečić i dodala:

„Od jutros je njena slika pred mojim očima, jer me vratila u 1992. godinu, na dan kada se sve to desilo, njene riječi koje su samo govorile, ‘sve je izgorjelo i ‘da li mi je dijete iskočilo, da li mi je živo'“, prisjetila se Hasečić.

Tokom rata od 1992. do 1995. godine ubijeno je oko 3.000 višegradskih Bošnjaka, a u haškim presudama istaknuto je i da je Višegrad bio podvrgnut „jednoj od najnemilosrdnijih kampanja etničkog čišćenja u bosanskom sukobu“, te da je samo u maju i junu 1992. godine ubijeno više od 60 posto višegradskih Bošnjaka.

Za zločine u Višegradu je do sada osuđeno 18 osoba na ukupno 247 godina zatvora, od čega je troje osuđeno pred Haškim tribunalom.

Milan Lukić je uhvaćen u Argentini, a 2012. godine je pred Haškim tribunalom osuđen na doživotni zatvor zbog zločina protiv čovječnosti, uključujući masakre na Bikavcu i u Pionirskoj ulici.

Trenutno se pred Sudom BiH vodi postupak protiv Milomira Đuričića i Vukadina Spasojevića za ratne zločine protiv nesrpskog stanovništva na području Višegrada.

(RSE)