Skip to main content

Šatrinci i upotreba jezika

Autonomija 08. јун 2012.
2 min čitanja

Naselje Šatrinci u iriškoj opštini jedino je mesto u Vojvodini u kojem ni do danas nije počela primena zakonskih propisa u pogledu prava na upotrebu mađarskog jezika. To je bio jedan od razloga što je juče zamenica Pokrajinskog ombudsmana za zaštitu prava nacionalnih manjina  Eva Vukašinović posetila ovo selo u Sremu u kojem žive pripadnici mađarske dijaspore. Sela Šatrinci i Dobrodol, inače, pripadaju jednoj mesnoj zajednici, prvo ima 369, a drugo 107 stanovnika.  – Ovom prilikom došla sam ovde sa određenim ciljem. U Šatrincima, a i Dobrodol tu pripada, učešće žitelja mađarske nacionalnosti kreće se oko 70 odsto. A u skladu sa odlukom Skupštine Vojvodine, tamo gde taj broj premašuje 25 procenata opština je dužna da kroz izmenu statuta uvede mađarski jezik u upotrebu na teritoriji date mesne zajednice – izjavila je Eva Vukašinović za „Mađar so“.

Prema rečima zamenice Pokrajinskog ombudsmana, u ovom slučaju se upotreba jezika ne odnosi na procedure u javnoj upravi ili sudske postupke, jer imajući u vidu karakter naselja, može da se odnosi samo na mesnu kancelariju. – Ovde upotreba jezika ima drugu suštinu i značaj. Za Mađare koji ovde žive, verujem, od psihološkog je značaja ako vide da se naziv sela ispisuje i na mađarskom jeziku. Na taj način, naime, šalje im se svojevrsna poruka da je za državne i organe vlasti negovanje jezika i kulture ovdašnje mađarske zajednice važno i da ovim propisima zapravo doprinose očuvanju ove kulture i jezika – rekla je Vukašinović, iznoseći uverenje da će uključivanje mađarskog jezika u službenu upotrebu motivisati i lokalno stanovništvo u očuvanju maternjeg jezika.
Slični problemi sa upotrebom jezika, inače, postoje i u naselju Slankamenački Vinogradi u opštini Inđija, u vezi sa slovačkim jezikom, a kancelarija ombudsmana se sa ovakvim  slučajem susrela i u mestu Sot u opštini Šid, gde je na kraju, posle jednogodišnjih natezanja, uspelo da se u saradnji sa Pokrajinskim sekretarijatom za upravu i nacionalne zajednice postigne da hrvatski jezik bude uveden u upotrebu.

U Šatrincima se isključivo na srpskom jeziku odvija nastava za učenike nižih odeljenja osnovne škole, koji dalje školovanju nastavljaju u Irigu. Lokalni Mađari velikim delom svoj maternji jezik govore prilično slabo, ili ga uopšte ne govore, a zabrinjavajuća je činjenica i da za  izborni predmet negovanja maternjeg jezika nema interesovanja. Problem je verovatno u tome što na ponuđenoj listi izbornih predmeta učenici treba da se opredele između negovanja maternjeg jezika i informatike, te da đaci pretežno prednost daju svetu informatike. Prema rečima  učiteljice Slađane Horvat, škola svake godine deli upitnike o izbornom predmetu, ali se đaci, odnosno njihovi roditelji, ni ove godine nisu opredelili za mađarski jezik.

Postoji još jedan aspekt nezainteresovanosti za negovanje maternjeg jezika jer, prema rečima učiteljice, kao i Jožefa Juhasa, jednog od roditelja, interesovanje je bilo veliko sve dok je u okviru programa podrške „U domovini na mađarskom“ matična država materijalno dotirala učenike koji su se prijavili za tu nastavu. Ove godine je, međutim, ta podrška izostala, pa je i interesovanje splasnulo. Prema oceni žitelja sela, sve to predstavlja samo još jedan primer za to u kojoj meri besparica utiče na svakodnevicu.

Prema mišljenju Eve Vukašinović, inicijativa za časove negovanja maternjeg jezika trebalo bi da potekne od roditelja, pa je zamenica ombudsmana zbog toga i predstavnicima škole predložila da se iduće nedelje održi zajednički roditeljski sastanak. –Želela bih da porazgovaram sa roditeljima, htela bih da ih pitam da li im zaista časovi maternjeg jezika nisu potrebni. Želela bih da se bliže upoznam sa ovim problemom – navela je Eva Vukašinović.

(Magyar Szo)