Istoričar Aleksandar Horvat izjavio je da je Irinej Ćirić čiji čin kanonizacije je održan u nedelju u Novom Sadu, bio kolaboracionista, kao i da je bio blizak Miklošu Hortiju. Horvat ne spori da je Irinej Ćirić učestvovao u spasavanju dece iz mađarskog logora Šarvar, ali ističe da Ćirić ni sam nije krio da je bio saradnik mađarskih okupacionih vlasti, što je posle rata pravdao okolnostima – da je tako nastojao da spasi stanovništvo.

Podsećamo, liturgijom u nedelju, u porti Sabornog hrama u Novom Sadu koju je služio patrijarh Porfirije obavljen je „svečani čin kanonizacije Irineja Ćirića, episkopa bačkog i svetih mučenika bačkih“. Crkva navodi sa je episkop Irinej Ćirić tokom Drugog svetskog rata iz mađarskog logora Šarvar spasao 3.000 srpske dece, trudnica i majki sa odojčadima, a potom ih udomio u 55 eparhija u Bačkoj.

„On je bio kontroverzna ličnost za vreme Drugog svetskog rata. Pre rata njegova biografija nije sporna, bavio se crkvenim radom, ali kada je počeo rat našao se u nezgodnoj situaciji“, naveo je Horvat za N1.

Irinej Ćirić je, kako dodaje, organizovao važnu akciju spasavanja dece iz logora Šarvar gde su bili kolonizovani Srbi, po odluci mađarskih vlasti i uspeo je da ih gotovo sve izvuče iz logora, što je bilo važno jer je bila visoka smrtnost među dečjom populacijom.

Nakon toga, osnovao je i eparhijsku bolnicu u Novom Sadu u kojoj su lečena deca obolela od tuberkuloze, a takođe je u više navrata intervenisao za pojedine uhapšene osobe, među kojima i za Svetozara Tozu Markovića, vođu vojvođanskih partizana, ali njegova molba nije uslišena u tom slučaju.

Zalagao se, kaže Horvat i za ukidanje prinudnog rada i prinudne mobilizacije srpskog stanovništva u Bačkoj od strane mađarske vojske.

Horvat dalje priča da je Irineja Ćirića Mikloš Horti 1943. godine imenova za člana gornjeg doma mađarskog parlamenta, čime je postao jedini episkop SPC koji je pristao da bude poslanik u Skupštini neke od zemalja koja je učestvovala u podeli Kraljevine Jugoslavije.

„Od 1941. bio je za krajnje lojalan stav prema mađarskom okupatoru, protivio se bilo kakvom otporu, učestvovao je u proslavama, manifestacijama i paradama mađarskih okupacionih vlasti koje su bile šovinistički orjentisane prema Srbima, što je u jednom dobrom delu vernika u Bačkoj izazovalo veliko nezadovoljstvo“, kaže Horvat.

Bio je, kako dodaje, potreban okupatorima jer su nestali predstavnici srpske civilne vlasti u Bačkoj, a on je uživao veliki ugled u stanovništvu.

Dodaje i da je hvalio Hortija da je čovek velikog srca i prijatelj Srba.

Kada je novosadska racija bila pri kraju izdao je proglas i pozvao na lojalnost okupatoru, a za ceo taj događaj okrivio je partizanski pokret otpora.

I posle rata, nije krio da je bio saradnik mađarskih okupacionih snaga.

Ćirić je po završetku rata, kako kaže istoričar, bio u pritvoru kod novih jugoslovenskih vlasti i nakon 17 meseci je pušten ali se 1946. godine dogodio incident u Odžacima kada su ga meštani, uglavnom kolonisti iz Bosne napali i pretukli. Od toga se nikada nije oporavio i živeo je do 1955. godine.

Ipak, Horvat zaključuje da Irinej Ćirić nije bio najkontroverzniji od svih svetaca koje je kanonizovala SPC.

„Možda najkontroverzniji je slučaj sveca Milorada Vukojičića, popa Mace, popa koljača, crnogorskog četnika koji je počinio niz ratnih zločina za vreme rata u Crnoj Gori, a najpoznatiji zločin je ubistvo majke našeg poznatog glumca Miše Janketića, koju je lično ubio“, kaže Horvat i dodaje da je Vukojičić nakon rata osuđen kao ratni zločinac, ali da je proglašen za sveca 2005. godine.

Druga kontroverzna ličnost među svecima je i Nikolaj Velimorović, veliki pristalica ideologije Dimitrija Ljotića koji je rekao da je Ljotić bio veliki državnik, a pored toga je i autor antisemitskog teksta, veoma neprijateljski orjentisanog prema Jevrejima, zaključio je Horvat.

(N1)