Češki zvaničnici poručili su iz Praga, na 47. godišnjicu sovjetske okupacije Čehoslovačke, da Rusija ponovo predstavlja pretnju kakva je bio Sovjetski Savez.

„Nekome može da se učini da su to davna vremena koja nemaju veze sa današnjicom. To je, međutim, zabluda. Mirnih vremena više nema. Situacija u Evropi je drugačija nego pre 20 godina. Rusija se opet odlučila na invaziju i okupirala je Krim, teritoriju suverene Ukrajine“, upozorio je u Pragu predsednik Senata češkog parlamenta Milan Šteh.

Danas je obeležena godišnjica invazije trupa Varšavskog pakta na Čehoslovačku 1968. godine, po odluci Kremlja.

Predsednik gornjeg doma Parlamenta podsetio je da žrtve tenkova koji su pregazili Čehoslovačku gušeći pokušaj čehoslovačkih komunista da reformišu komunizam u socijalizam sa ljudskim likom, nisu samo ubijeni i ranjeni, već i da je zbog sovjetske okupacije iz Čehoslovačke emigriralo 300.000 stanovnika, među njima i mnogo obrazovanih.

Češki premijer Bohuslav Sobotka ocenio je da upravo invazija Čehoslovačke definitivno diskreditovala ideju „vojničkog socijalizma“ sovjetskog vođe Leonida Brežnjeva.

U noći između 20. i 21. avgusta 1968. godine u operaciji „Dunav“ u Čehoslovačku je na poziv nekoliko lidera konzervativnog krila čehoslovačkih komunista, upalo tenkovi 27 borbenih divizija pet armija Varšavskog pakta – Sovjetskog Saveza, Istočne Nemačke, Poljske, Mađarske i Bugarske, dok je Rumunija odbila učešće u takozvanoj „bratskoj pomoći“.

Čehoslovačku je tada okupiralo 700.000 vojnika Varšavskog pakta, sa 800 aviona i 6.300 tenkova. Poslednji sovjetski vojnik napustio je češko tlo tek 1991. godine.

Česi i Slovaci su na početku na ulicama masovno pružali nenasilan otpor, branili se i humorom i plakatima s porukama „Ivane, idi kući, čeka te Nataša“, ili „Lenjine, probudi se, Brežnjev je poludeo“. U protestima su do 3. septembra 1968, poginula 72 Čeha i Slovaka, 266 ljudi povređeno teško, a 466 lakše.

Protiv okupacije energično je na međunarodnoj sceni protestovala Jugoslavija, u kojoj su se ođednom kao izbeglice ostale hiljade čeških i slovačkih turista, a neki od njih, umesto da se vrate u domovinu, produžili su, uz dozvolu jugoslovenskih vlasti, za Italiju i Austriju.

Početkom septembra 1968, u znak protesta zbog toga što su i poljski tenkovi pregazili Čehoslovačku, 59-godišnji Poljak Rišard Šivjec, činovnik, spalio se na glavnom stadionu u Varšavi, pred očima stotine hiljada ljudi i komunističke vrhuške Poljske koji su proslavljali kraj žetve.

Zajedno sa češkim studentom Janom Palahom koji se spalio u znak protesta protiv okupacije Čehoslovačke kasnije, u januaru 1969. godine, Šivjec je među prvima pokušao da žrtvujući život, uzdrma društva u tom delu Evrope iz apatije životarenja u zemljama – sovjetskim satelitima.

(Slobodna Evropa)