Pad podrške NATO u Crnoj Gori ishod je niza različitih faktora, od kojih su najupečatljiviji konstantna izloženost ruskom malignom uticaju, kao i zanemarivanje strategije o jačanju percepcije građana o važnosti članstva u Alijansi.

To su ocijenili sagovornici Pobjede Matija Otašević iz Atlantskog saveza Crne Gore i izvršni direktor Savjeta za strateške politike Nikola Lunić, komentarišući činjenicu da bi rekordnih 44 odsto građana naše zemlje na referendumu glasalo za izlazak iz NATO.

Najnoviji podaci istraživanja koje je NATO sproveo ukazuju i da bi tek 46 odsto građana glasalo za članstvo Crne Gore u najvećem vojnom savezu.

Suštinski zaključak istraživanja u kontekstu naše zemlje jeste da je u odnosu na 2022. godinu, broj onih koji bi napustili NATO porastao za 12 odsto, dok je broj podržavalaca članstva umanjen za dva odsto.

Iz ASCG upozoravaju da su posljednje dvije vlade potpuno zapostavile strateško komuniciranje u vezi članstva Crne Gore u Alijansi, te da aktuelna vlast najnovije podatke mora da shvati kao alarm.

„Posljednja komunikaciona strategija Vlade Crne Gore koja se odnosi na crnogorsko članstvo u NATO usvojena je 2018. godine i istekla je 2020. I nemamo strateški dokument za popravljanje percepcije građana Crne Gore kad je riječ o članstvu. Zato, pozivamo Vladu da zajedno pristupimo izradi nove komunikacione strategije što prije“, kazao je Otašević, menadžer za komunikacije ASCG.

Lunić: U turbulentnim vremenima nema mjesta za demagoge

Sličnog je mišljenja i Lunić, koji smatra da bi lideri u Crnoj Gori morali da imaju političke hrabrosti da slijede ono što su, kako kaže, nacionalni interesi.

„Ukoliko crnogorski političari imaju ambiciju da budu lideri i da posvećeno slijede nacionalni interes, onda moraju imati političke hrabrosti za suočavanje sa izazovima i dosljednost promocije prozapadne orijentisane politike prema punopravnom članstvu u EU i podizanju nivoa povjerenja i savezništva u NATO. U turbulentnim vremenima nema mjesta za demagoge u vrhu vlasti, koji koriste zablude građana u ostvarenju stranih interesa. Nema mjesta ni šarenim lažama aktuelne stvarnosti“, smatra Lunić.

On je kazao da je pad podrške članstvu Crne Gore u NATO donekle i razumljiv zbog toga što je svijet postao opasniji i time nepredvidljiviji.

Ipak, smatra da zabrinjava nedostatak kredibilnog liderstva koji se eksplicitno suprotstavlja tezi da su izdajnici oni koji se priklanjaju ideji dodatnog zbližavanja Crne Gore sa Zapadom.

„Kada se jedno društvo, poput crnogorskog, nalazi na raskršću deontološke i utilitarističke etike i bira između ispravnosti utopijske međunarodne pravde i vitalnih nacionalnih interesa, dio poslenika javne riječi svakodnevno servira narodu sopstvenu percepciju patriotizma, državotvornosti i partokratskih vrijednosti, sa neizostavnim definisanjem izdajnika. A izdajnici su po pravilu politički oponenti i njihove ideje podrške EU integracijama i Crne Gore na Zapadu. Zato ne iznenađuje pad podrške članstvu Crne Gore u NATO, ali zabrinjava nedostatak kredibilnog liderstva koji se tome eksplicitno suprotstavlja“, ocijenio je Lunić.

Prijetnje „Ruskog sveta“ i njegove srpske franšize

Sagovornici Pobjede saglasni su u ocjeni da prostor za štetni uticaj, dominanto Rusije, ostavljaju neriješena važna unutarpolitička pitanja.

„Crna Gora je dugo u institucionalnoj krizi sa polarizovanim vrijednostima i nefunkcionalnim pravosuđem. Time je izložena ruskom malignom uticaju koji u kontinuitetu nastoji da destabilizuje region, ugrozi mir i tako globalno diversifikuje konflikt u Ukrajini. To se radi prvenstveno delegitimizacijom EU i demonizacijom NATO uz sve alate projekcije meke moći i hibridnim djelovanjem kroz kampanje dezinformisanja i promocije tzv. „bratskih“ odnosa“, smatra Lunić.

Međutim, kao svojevrsnu branu od štetnih uticaja on vidi potpunu harmonizaciju spoljne politike Crne Gore sa EU, kao i integraciju u Alijansu.

„Crna Gora je pokazala sposobnost otklona od retrogradne šovinističke ideologije krvi i tla uobličene u konceptu „ruskog sveta“ i njegovoj regionalnoj franšizi „srpskog sveta“. Pri tome, ne treba biti neralno optimističan i nadati se da će time prestati pokušaji urušavanja institucionalne arhitekture i destrukcije državnog sistema na što ukazuje i pomenuti izvještaj NATO“, ističe Lunić.

Otašević, sa druge strane, upozorava na uzročno-posljedičnu vezu nedostatka strateškog pristupa Vlade i povećanja malignog stranog uticaja.

„Vraćamo se na početnu tezu o nedostatku strateškog pristupa crnogorskom članstvu u NATO od strane Vlade, što je doveo do nedovoljne informisanosti građana, odnosno podložnosti malignim stranim uticajima, dezinformacijama i manipulaciji informacijama koje dolaze iz Moskve, Beograda, Banjaluke, i koje polako dobijaju formu prijetnji“, jasan je Otašević.

Napominje i da je posljednji trenutak da se trend pada podrške preokrene i da se građani na adekvatan način upoznaju sa svim aspektima i benefitima našeg članstva u Sjevernoatlantskom savezu.

Edukacija i plamen rata zaustavljaju pad podrške

Govoreći o podacima iz istraživanja javnog mnjenja u vezi sa percepcijom NATO, Otašević ističe da je interesantan podatak da 74 odsto građana smatra da treba ulagati više novca u odbranu, ili barem ostati na trenutnom nivou, što je rast od preko 20 odsto u odnosu na godinu prije.

On postavlja pitanje u koji sistem odbrane građani žele ulaganje, ako vidimo da raste pad podrške NATO.

Sve ovo, kako kaže, vraća konstataciju o nedostatku edukacije građana od strane vlasti.

„Pripadnost kolektivnom sistemu odbrane pruža članicama i bezbjednosni „kišobran“, koji im omogućava da se oslone na kolektivne resurse i kapacitete za odbranu u slučaju spoljašnjih prijetnji. Da budemo potpuno slikoviti – ulaganje od 2 odsto BDP-a u odbranu, što je minimum koji NATO očekuje od nas, Crnoj Gori donosi veću sigurnost nego ulaganje od 20 odsto BDP-a u samostalni sistem odbrane“, istakao je Otašević.

On napominje da kapaciteti Crne Gore – finansijski, prostorni, u ljudskim resursima ne dozvoljavaju da sami izgradimo sistem odbrane kakav bi nam bio neophodan u slučaju napada od strane snaga koje, kako kaže, već sada upućuju otvorene prijetnje zemljama Zapadnog Balkana koje ističu svoje evroatlantsko opredjeljenje.

Kapetan bojnog broda u penziji Nikola Lunić, odgovarajući na pitanje kako se trend pada podrške NATO u Crnoj Gori može zaustaviti, kaže da će se to prirodno desiti ukoliko Evropu zahvati plamen rata.

„Tada će građani shvatiti da se jedino kroz integraciju u kolektivni sistem bezbjednosti mogu osjećati relativno sigurnim. U međuvremenu, treba podizati otpornost prema ruskom malignom uticaju, ukazivati na interese Crne Gore i promovisati ubrzanu integraciju u EU“, smatra Lunić.

Kako kaže, Evropa je, po mišljenju ministra odbrane Ujedinjenog Kraljevstva, izašla iz poslijeratnog perioda i definitivno ušla u predratno stanje.

„Građani Crne Gore moraju znati, a političari bi trebalo to da im prezentuju, da zemlja treba da se priprema za mogući širi sukob u Evropi. Čak i takav sumorni scenario omogućava Crnoj Gori optimalnu nacionalnu bezbjednost u okviru kolektivnog sistema zaštite od čega se ne smije odustati. Iako je Evropa suočena sa ratnom opasnošću, ovaj period predstavlja i mogućnost brze integracije za Crnu Goru pri čemu se neće insistirati baš na formalnom ispunjenju svih kriterijuma“, smatra Lunić.

Kako kaže, takva politička odluka EU bi pokazala Zapadnom Balkanu da je to evropski region u kojem se neće dozvoliti ruski destruktivni uticaj po bilo koju cijenu.

Otašević: Brinu poruke iz Strazbura

U kontekstu jačanja svijesti o važnosti crnogorskog članstva u NATO kao zabrinjavajući se mogu doživjeti događaji poput onoga u Strazburu, kada su iz koalicije „Za budućnost Crne Gore“ na zasijedanju Parlamentarnog odbora za stabilizaciju i pridruživanje (POSP) crnogorskim i evropskim parlamentarcima predložili da se u zajedničkoj deklaraciji izmijeni dio koji se odnosi na usklađivanje Crne Gore sa spoljnom politikom EU i sankcije Rusiji, te da se obriše dio koji se odnosi na učešće Crne Gore u NATO misijama – upozorava Matija Otašević.

On kaže da je u svemu tome posebno neočekivan potez poslanika Pokreta Evrope Sad i Demokrata, koji su bili uzdržani po tom pitanju.

„Kredibilno članstvo u NATO, koje se nalazi u programu svih prethodnih vlada, ne znači samo ispunjavanje obaveza koje se odnose na ulaganje u odbranu i učešće u vojnim obukama, već i promovisanje NATO vrijednosti u zemlji, edukaciju i informisanje građana – sve je to od ulaska u Alijansu eksplicitna obaveza Vlade, a ne Alijanse – i što je posebno važno, usvajanje tih vrijednosti kroz političku praksu“, zaključio je Otašević.

(Pobjeda, Foto: Pixabay)