Ukoliko odluka o izgradnji regionalne deponije bude sprovedena, biće prekršena zakonom propisana minimalna udaljenost spoljašnje granice deponije od najbližeg objekta naseljenog područja u naselju Nemanovci, čiji meštani već deset godina vode borbu da spreče proširenje gradske deponije u Novom Sadu i njeno prerastanje u regionalnu.

I dok je gradonačelnik Novog Sada Miloš Vučević nakon dva sastanka sa predstavnicima Nemanovaca obećao da će se zakon poštovati, zbog čega su oni obustavili proces na Upravnom sudu, novosadski urbanisti su smanjili razdaljinu između regulacione linije buduće regionalne deponije i kuća u Nemanovcima, iako je Prostornim planom Novog Sada jasno određeno da su Nemanovci, Selo Čenej i Pejićevi salaši, delovi naselja Čenej u kojima je koncentrisana izgradnja i da nemaju veze sa individualnim kućama i salašima u ataru.

“Ovde, u Nemanovcima, žive ljudi koji nisu ovde povremeno, već su stalno nastanjeni”, kaže za VOICE Mirjana Šuljmanac Šećerov, koja je u penziju otišla sa mesta direktorke Pokrajinskog zavoda za zapošljavanje.

“Pozdravljam da deponiju žele da urede, ali da Novi Sad ne zna da se na ovom mestu planira regionalna deponija za potrebe osam opština, toliku neobaveštenost ne mogu da shvatim da građani Novog Sada ne shvataju kakva je to opasnost! Dakle, mi kao građani Novog Sada i stanovnici Nemanovaca, apelujemo na struku i Grad da razmisle gde treba da bude i na koji način uređena regionalna deponija”, dodaje Mirjana Šuljmanac Šećerov.

Zakon o planiranju i izgradnji definiše naseljeno mesto kao „izgrađeni, funkcionalno objedinjeni prostor na kome su obezbeđeni uslovi za život i rad ljudi i zadovoljavanje zajedničkih potreba stanovnika“. Prema ovoj definiciji, Nemanovci jesu naselje jer imaju struju, vodovod, gas, telefonske linije, asfaltni put, redovnu autobusku liniju, uređeno dečije igralište, smeće im se redovno odvozi.

Građani imaju prijavljena boravišta na svojim adresama u Nemanovcima. Na ulazu u naselje stoji tabla „Naseljeno mesto“ kojom je brzina kretanja vozila ograničena na 50 km na čas, dok  placevi na kojima su izgrađene kuće u Nemanovcima spadaju u četvrtu građevinsku zonu Novog Sada, pa po toj “tarifi” građani plaćaju i porez na svoje nekretnine. Jednostavnije rečeno, Nemanovci se po svom statusu ne razlikuju od bilo koje druge mesne zajednice Novog Sada.

Osam od dvanaest opština južnobačkog okruga čine predmetni region za upravljanje otpadom: Grad Novi Sad, Bačka Palanka, Bački Petrovac, Beočin, Žabalj, Srbobran, Temerin i Vrbas. Prema popisu iz 2011, predmetni region je imao nešto više od pola miliona stanovnika. Uz to, reč je o privredno najrazvijenijem regionu u Srbiji. Sadašnja gradska, a buduća regionalna deponija, nalazi se na svega šest kilometara vazdušnom linijom od centra Novog Sada.

Deponija ugrožava i prirodna staništa

U očekivanju javne rasprave povodom usvajanja Studije o proceni uticaja na životnu sredinu buduće regionalne deponije u Novom Sadu, diplomirani inženjer iz Nemanovaca, Aleksandar Nikolić analizirao je u javnosti osporavan Generalni urbanistički plan Novog Sada (GUP), koji je usvojen u julu ove godine. Uočio je da predmetna Studija nije u skladu sa GUP-om.

Naime, GUP-om je “Mesarska”, odnosno “Kasapska ada”, u grafičkom prikazu označena oznakom NSA10, proglašena za prirodno stanište zaštićenih i strogo zaštićenih divljih vrsta od nacionalnog značaja. Reč je o jezeru i okolnom močvarnom zemljištu koje se nalazi uz rubni deo sadašnje gradske deponije, na nekoliko stotina metara udaljenosti od naselja Nemanovci. Na ovom pecarošima omiljenom izletištu, zabeležene su 104 vrste ptica, od toga 89 strogo zaštićenih.

GUP-om je navedeno i jasno definisano da je na ovom području “zabranjeno menjati morfološke i hidrološke osobine staništa, odlagati otpad i opasne materije”, zatim da se u 500 metara širokom pojasu od staništa “zabranjuju planska rešenja kojima se narušavaju karakteristike hidrološkog režima”, a u pojasu od 200 metara od staništa da je “uslov za izgradnju ukopanih skladišta da se njihovo dno nalazi iznad kote maksimalnog nivoa podzemne vode”, kako bi se sprečila emisija zagađujućih materija u okolno zemljište.

“Šta ovo konkretno znači? To znači da ne možete ukopavati deponiju u nivo podzemnih voda jer samim tim ugrožavate njihove tokove i tršćake na kojima se gnezde strogo zaštićene vrste barskih ptica”, za VOICE objašnjava Aleksandar Nikolić i dodaje da su u Studiji sva ta ograničenja i zabrane decidirano navedene. Međutim, one se zaobilaze tako što se daju ili nejasna uputstva, poput onog da tokom radova na uklanjanju visokih lišćara i ostale vegetacije treba “posebno obratiti pažnju na aktivna gnezda”, bez objašnjenja šta činiti u tom slučaju, ili se konstatuje da je “neminovno uznemiravanje i menjanje navika ljudi koji dolaze na Kasapsku adu” zbog delimičnog zatrpavanja jezera, te da se zbog toga “očekuje manji otpor stanovništva pri realizaciji projekta”.

“Iz teksta Studije o proceni uticaja ispostavlja se da nas – građane Nemanovaca – daleko više štiti propis o samoj zaštiti životne sredine nego važeća Uredba o minimalnoj udaljenosti deponije od naseljenih kuća, koja se ne poštuje jer, prema skici geodetskog biroa, izmerena udaljenost planirane deponije iznosi 343 metra i 90 santimetara. To je daleko od zakonom propisanih 500 metara”, kaže Nikolić, naglašavajući da je GUP-om predviđen i zeleni koridor, od kojeg se regulaciona linija deponije mora dodatno odmaknuti još 200 metara.

Gordana Momčilović Ilić (VOICE)