Tenzije, protesti, paljenje zastava, pevanje nacionalističkih i ratnohuškačkih pesama, obeležile su 2020. godinu u Crnoj Gori. Upravo ta godina ostaće upamćena po tome što su odnosi između dve istorijski i kulturološki bliske države dosegli najnižu tačku. Ovi turbulentni događaji značajno su uticali i na položaj Crnogoraca u Srbiji, koji je u poslednjih nekoliko godina veoma uzdrman.

Plenum o crnogorsko-srpskim odnosima, koji je organizovao Centar za građansko obrazovanje u saradnji sa Regionalnom akademijom za razvoj demokratije, pokazali su zanimljive rezultate koji se tiču odnosa između dve zemlje i dva naroda. Kako pokazuju rezultati istraživanja, većina građana Srbije (61%) smatra da je pitanje nezavisnosti Crne Gore rešeno referendumom iz 2006. godine, podržavajući njen status kao nezavisne i suverene države. Međutim, kada je u pitanju crnogorski identitet, tu nailazimo na “problem”: naime, samo 33% građana Srbije priznaje crnogorski identitet kao nezavisan od srpskog, a kada govorimo o crnogorskom jeziku čak 56% građana Srbije ne priznaje njegovo postojanje. Dakle, na osnovu ovih rezultata možemo zaključiti da je postojanje crnogorskog identiteta u Srbiji ugroženo, jer za većinu građana on i ne postoji.

Rezultati ovih istraživanja nisu iznenađujući, jer ako pogledamo kakvu politiku sprovodi vlast u Srbiji prema Crnoj Gori, Crnogorcima i svemu što je crnogorsko, postaje jasno da se suočavamo s kompleksnim izazovima u očuvanju našeg identiteta. Podsećam na izjavu bivšeg ministra zdravlja Zlatibora Lončara koji je na pitanje novinara da li Crnogoraca ima i u zdravstvu, odgovorio – “gledam da ih nema”. Ovakvi i slični stavovi vlasti u Srbiji imaju za cilj da crnogorsku naciju ponize i kompletno izbrišu sa demografske karte Srbije.

Kao neko ko se izjašnjava kao pripadnik crnogorske nacionalne manjine, smatram da je položaj Crnogoraca poprilično ugrožen, naročito nakon 2020. godine, kada su u Srbiji stvoreni takvi uslovi da je nepoželjno biti Crnogorac, te svako ko i sakupi dovoljno hrabrosti da se izjasni biva izložen diskriminaciji i napadima od strane ekstremnih nacionalista. Najčešći odgovor koji ćete dobiti ukoliko se izjasnite kao Crnogorac ili Crnogorka jeste: “pa vi ste svi Srbi”. Kako vreme i godine prolaze crnogorski identitet se asimilira sa srpskim i tako nestaje, a o tome najbolje svedoči broj Crnogoraca koji je u Srbiji iz godine u godinu sve manji, da se nakon rezultata poslednjeg popisa broj Crnogoraca sveo na svega 20.000, što je u odnosu na brojku iz 1987 godine, kada je broj Crnogoraca iznosio oko 147.000, zaista poražavajuće.

Položaj Crnogoraca u Srbiji nikada nije bio lošiji, diskriminacija sa kojom se susrećemo na ulici, obrazovnim ustanovama i na radnim mestima je veoma prisutna. Kao neko ko je politički aktivista, svoje vreme i angažman posvetiću borbi za očuvanje crnogorskog identiteta i zalagaću se da to da Crnogorci i Crnogorke ostvare sva ona prava koja su im garantovana Ustavom ove zemlje, a pre svega ono najvažnije pravo, a to je da budu ono što jesu.

autor je član Pokreta slobodnih građana iz Novog Sada

(Autonomija, foto: lična arhiva)