Spomen-zbirka Pavla Beljanskog organizuje 10. aprila novosadsku premijeru dokumentarnog filma “Prag i srpski slikari”, a tim povodom otvoriće i izložbu slike “Velika Iza” Vlaha Bukovca (1855-1922), čime najavljuje početak restauracije tog dela u konzervatorsko-restauratorskom odeljenju Galerije Matice srpske, njegovo premijerno predstavljanje u Domu Vojske Srbije u Beogradu, planirano za oktobar 2013. godine, kao i obeležavanje godišnjice smrti tog hrvatskog autora i pedagoga.

Dugometražni dokumentarac “Prag i srpski slikari” (2012) nastao je kao rezultat zajedničkog rada češkо-srpske filmske produkciје (producent, scenarista i režiser: Nenad Ognjenović), a reč je o višegodišnjem projektu koji istražuje značaj uticaja Akademije likovnih umetnosti u Pragu na razvoj srpskog slikarstva.

Film govori o srpskim umetnicima s kraja 19. i početka 20. veka, koji su se školovali ili usavršavali na praškoj likovnoj akademiji. Takođe, govori o njihovim privatnim studijskim boravcima u Češkoj, koji su uticali na njihovo formiranje. Među slikarima čija su dela predstavljena u filmu su i umetnici zastupljeni u kolekciji Pavla Beljanskog, poput Koste Miličevića, Jovana Bijelića, Stojana Aralice, Milana Konjovića, Koste Hakmana, Ivana Radovića i drugih.

Film je sniman u periodu od 2008. do 2012. godine u gradovima, muzejima, galerijama i drugim institucijama kulture nekadašnje Čehoslovačke i bivše Jugoslavije.

Projekat je realizovan u saradnji s velikim brojem kustosa i istoričara umetnosti iz zemlje i inostranstva, poput Stanislava Živkovića, Miodraga Jovanovića, Jasne Jovanov, Irme Lang, Nikole Kusovca, Ljubice Miljković, Žane Gvozdenović, Vidosave Grandić, Azre Begić, Igora Zidića, Damira Grubića, Petra Mikića, Jana Nizkija, Martina Kodla, Jana Neumana i Jiri T. Kotalika.

Film obrađuje, izmedu ostalog, i pedagošku delatnost Bukovca tokom njegovog praškog perioda, kada je radio kao profesor na Akademiji, utičući na formiranje mnogih slikara iz južnoslovenskih zemalja.

Povodom premijere filma, biće otvorena izložba “Velika Iza Vlaha Bukovca”, zamišljena kao izložba jedne slike, uz dokumentarni segment koji će ilustrovati društvene okolnosti u kojima je delo nastalo.

Monumentalnom slikom “Velika Iza”, koja je danas u sklopu stalne postavke Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, Bukovac je na pariskom Salonu 1882. godine prvi put pobudio pažnju francuske kritike. U umetnički fond Spomen-zbirke Beljanski uključio je to delo 1965. godine, a sve do 2009. nije napuštalo novosadski muzej, kada je izlagano na retrospektivnoj izložbi Vlaha Bukovca u Hagu i u Klovićevim dvorima u Zagrebu.

Inspirisana istoimenim bulevarskim romanom Aleksisa Buvijea, objavljivanog 1879. godine u listu La Lantern, slika je na pariskom Salonu nagrađena Zlatnom medaljom, a velikom uspehu dela doprinelo je i njeno reprodukovanje u vidu razglednice, rasprodato u nekoliko hiljada primeraka.

Spomen-zbirka Pavla Beljanskog gostuje, inače, do 13. aprila u Domu Vojske u Beogradu izložbom “Nadežda Petrović: s obe strane objektiva” autorke Jasmine Jakšić, povodom 140 godina od rođenja te velike umetnice.

Izložba sagledava ličnost Nadežde Petrović kao svojevrsni porodični album, koji je prati u različitim periodima stvaralaštva, od slikarskih početaka, preko studija u Minhenu, Srbijanskog perioda, boravka u Parizu do Ratnog perioda i poslednjeg angažmana u Valjevskoj bolnici 1915. Pored fotografija, postavka obuhvata izbor umetničkih dela iz Spomen-zbirke Pavla Beljanskog i predmete epohe kojima se približava period, ličnost, kao i neposredno okruženje Nadežde Petrović.

(SEEcult)