Mural sa likom jugoslovenskog gitariste, pevača, tekstopisca i kompozitora Milana Mladenovića, osnivača i frontmena benda Ekatarina Velika, oslikan je u Sarajevu, u Grbavičkoj ulici 6. Oslikao ga je kolektiv Obojena klapa, prema idejnom rešenju umetnika Rijada Hadžića.

Mural posvećen ovom čuvenom muzičaru jedan je od rezultata inicijative Muzej devedesetih koja je tokom pet meseci 2024. godine realizovala izložbu “Lavirint devedesetih” u Historijskom muzeju Bosne i Hercegovine, a čija je ideja osvetljavanje kompleksne decenije devedesetih na području bivše Jugoslavije.

Jedan segment izložbene postavke se bavi i onima koje su zauzeli antiratni stav na početku devedesetih – u pitanju je soba „Nepristajanje“ u kojoj vidno mesto zauzimaju pravi građanski i ljudski heroji, tadašnji simboli otpora.

Milan Mladenović je svakako bio jedan od njih, počev od njegovih istupa u medijima, preko nastupa na koncertu „YUTEL za mir“ u „Zetri“ na leto 1991, pa sve do čuvenog antiratnog koncerta grupe “Rimtutituki” na Trgu republike u Beogradu pod nazivom “Ne računajte na nas”.

Svoj snažni protest Mladenović je pokazao i odbijanjem nastupa u Banja Luci 1993. godine, kada je eksplozivom srušena najstarija i najpoznatija banjalučka džamija Ferhadija iz 1579. godine.

Milan Mladenović je rođen u Zagrebu, a kao dete vojnog lica preselio se i deo detinjstva proveo u Sarajevu, gde je i počeo da svira gitaru. Put ga je kasnije put odveo u Beograd gde je ostvario muzičku karijeru kroz grupe “Limunovo drvo”, “Šarlo akrobata”, “Katarina druga” i na kraju “Ekatarina Velika”.

Mural se nalazi upravo na mestu gde je Milan i živeo, na Grbavici, a oslikao ga je kolektiv Obojena klapa, prema idejnom rešenju umetnika Rijada Hadžića.

Obojena klapa osnovana je 2016. godine kao prva nevladina organizacija u Bosni i Hercegovini posvećena uličnoj, savremenoj i filmskoj umetnosti. Okupljajući umetnike i umetnice i kulturne radnike/ce, nastojanja Obojene klape su da uspostavi nove uslove za produkciju, prezentaciju savremene i urbane kulture i pokretanje diskusija o društveno relevantnim temama, uz korišćenje javnih prostora, ulica i galerija.

Kao odraz simbolike specifičnih veza dva grada u prošlosti, ali i u budućnosti, u Beogradu će biti oslikan mural Valtera, čuvenog heroja u odbrani Sarajeva tokom Drugog svetskog rata, koga je u čuvenom filmu “Valter brani Sarajevo” tumačio glumac Velimir Bata Živojinović.

Izložba, koju je je u Sarajevu videlo više od 4.000 posetilaca, predstavljala je dopunjenu i proširenu verzija pilot izložbe istog naslova koja je tokom leta 2023. godine bila postavljena u Beogradu.

„Lavirint devedesetih“ predstavlja plod trogodišnjeg istraživanja, rada i saradnje pojedinaca, stručnjaka, aktivista i partnerskih organizacija iz zemalja bivše Jugoslavije okupljenih oko inicijative Muzej devedesetih. Cilj ove izložbe je novo i drugačije sagledavanje decenije koja je promenila tokove života miliona ljudi na ovim prostorima (ali i globalno) i koja je u našoj regiji ostavila neizbrisiv, dugotrajan trag.

„Muzej devedesetih“ je inicijativa Kulturnog centra Grad iz Beograda pokrenuta sa idejom sakupljanja i čuvanja od zaborava izvora i svedočanstva o poslednjoj deceniji 20. veka na prostoru nekadašnje jugoslovenske države.

Izložbu “Labirint devedesetih” autorski potpisuju Dejan Ubović, Dubravka Stojanović i Igor Štiks, a do sada je održana u Beogradu i Sarajevu. Izložbu su podržali National Endowment for Democracy i regionalni projekat Podrška EU izgradnji povjerenja na Zapadnom Balkanu, koji finansira Evropska unija (EU) i sprovodi Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP). Sadržaj ove izložbe je isključiva odgovornost autora i ne odražava nužno stavove Evropske unije niti UNDP-a.

(Autonomija, foto: Bekir Idrizović)