Najbolja predstava ovogodišnjeg 68. Sterijinog pozorja, večeras završenog u Novom Sadu, po odluci Žirija je USPAVANKA ZA ALEKSIJU RAJČIĆ Đorđa Kosića, režija Jug Đorđević, Narodno pozorište Beograd, Fondacija Novi Sad – Evropska prestonica kulture i Sterijino pozorje Novi Sad. Odluka je doneta većinom glasova. Ovom ostvarenju pripale su još četiri Sterijine nagrade: za najbolju predstavu , za tekst savremene drame, za glumačko ostvarenje i originalnu scensku muziku.

Nagrada publike, pak, za najbolju predstavu pripala je komadu 52 HERCA Tijane Grumić, režija Mojca Madon, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica.

Nakon svečanog proglašenja i uručenja nagrada večeras na sceni “Pera Dobrinovič”, u Srpskom narodnom pozorištu je odigrana predstava u čast nagrađenih, a po izboru selektora: SLIKA NEPOZNATOG, prema romanu „Izložba” Miodraga Kajteza i dramatizaciji Đorđa Milosavljevića, režija i adaptacija teksta Nikola Zavišić; Narodno pozorište „Toša Jovanović“ Zrenjanin, Sterijino pozorje Novi Sad

Svako ko je bio bar na jednoj predstavi ovogodišnjih Sterijinih igara, ili, pak, na nekom od pratećih programa mogao je biti svedok mota Festivala – Čovečnost- usponi i sunovrati – koji drma, budi, kinji, poziva na razmišljanje i/ili akciju – takvi su dani obavijali Sterijino pozorje i njegovu publiku od samog otvaranja.

Sve je, tokom našeg najznačajnijeg festivala domaće drame bilo na svom mestu i uobičajeno sterijanski dobro – crveni tepih je prostrt, muzika je svirala, publika je hrlila, prijatelji i kolege su se sreli i s iskrenom radošću pozdravljali i grlili se.. . Ipak, svi ljudi su, kao i sve oko njih što čini festival, bez dvojbe bili (svojom voljom i odlukom) lišeni one ushićene radosti, uprkos svesti o tome da se u ovom vremenu svaka dobra vest, poput ove o svedočenju trajanja Pozorja, broji bar duplo.

Nedavne tragedije u osnovnoj školi „Vladislav Ribnikar“ i oko Mladenovca utišale su nas, spustile nam ramena i poglede. Slučaj ili nebo, kako god, učinili su da nam, baš prvo veče festivala, na takva pognuta ramena sleti baš ta predstava i takvi hrapavi krici dece i roditelja. Otuda i ta još snažnija i mučnija bezglasna potresenost publike porukom iz „Opere u 17 pesama“ na muziku Irene Popović Dragović po romanu Milene Marković „Deca“, koja je nesumnjivo obeležila prvo veče Igara.

Ovogodišnje Sterijino pozorje bila je bezglasna potresenost pognutih ramena kroz gledanje oči u oči s ličnim i traumama društva, suočavanja s krvavim ratom u Jugoslaviji, s usamljenošću i nasiljem svake vrste, naročito prema ženama, krikom zbog uasmljenosti i vapajem za bliskšću i ljubavlju.

Aleksija Rajić u svetu okovanom patrijarhatom, glavna junakinja ćuti i trpi nasilje, dok, paradoksalno slobodu “osvaja” tek u zatvoru. Ovo je priča iz predstave, ali i iz našeg svakodnevnog života u današnjem vremenu – u Srbiji je tokom 2021. Zabeleženo 20 ubistava žena u porodićnom partnerskom nasilju!

Publika je najviše glasova dala velikoj dirljivoj priči, koja osvaja i izaziva vrtoglavicu izazvanu potrebom za ljubavlju i bliskošćui, o usamljenosti i otuđenju u drami 52 Herca. AUTORSKOJ EKIPI i GLUMAČKOM ANSAMBLU PREDSTAVE pripala je i Specijalna Sterijina nagrada za koherentnost i celovitost umetničkog ostvarenja.

Za samo nekoliko promila “lošije” je po broju glasova prošla izvanredna, moćna predstava koja izuva iz cipela ŠTO NA PODU SPAVAŠ prema istoimenom romanu Darka Cvijetića, režija Kokan Mladenović, Srpsko narodno pozorište Novi Sad, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“ Zagreb, Narodno pozorište Sarajevo i MESS Sarajevo.

Na temu raspada nekada zajedničke nam domovine i krvavog rata, rediteljskim rešenjem, pisca igra stvarni autor drame Darko Cvijetić. Reditelj Kokan Mladenović o predstavi i ulozi Darka Cvjetića, između ostalog, iznosi da on „sedi zatrpan kostima nevinih žrtava jugoslovenskih ratova. Daje im glas i smisao, nadu da nisu uzalud postojali i da njihovo stradanje, budemo li znali da čitamo Darkove knjige, nije bilo uzaludno, i da ćemo nakon svega shvatiti da su narodi na ovim prostorima do te mere povezani i prepleteni da je nemoguće naneti zlo drugome, a da istovremeno ne nanesete zlo i sebi. Za nas koji još duboko verujemo u ideju Jugoslavije, njegova literatura predstavlja meru ljudskosti, poštenja i praštanja. Darkove reči uspevaju da odškrinu varljivi tračak nade da će, jednom, na ovim prostorima ljudi pobediti narode, bez obzira koliko se ti narodi duboko zakopavaju u falsifikate sopstvenih novijih istorija“.

U okviru pratećih programa Festivala valjalo bi izdvojiti promocije kapitalnih izdanja Sterijinog pozorja „Sabrane drame Joakima Vujića“, te treći tom štampanog izdanja Enciklopedije Srpskog narodnog pozorišta.

Projekat „Uđi unutra“, izložba je taktilnih objekata, postavljena u holu SNP – četvoro mladih umetnika i četvoro mladih pesnika okupljenih u Udruženje građana Reaktor, gradilo i sagradilo za slabovide osobe i osobe sa oštećenim čulom . Savremeni pesnički stvaraoci i stvarateljke i savremeni vizuleni umetnici i umetnice naše lokalne scene, izašli su iz svojih uobičajenih uloga i kreirali umetničke radove/instalacije čije je značajno obeležje, uz nesumljivu umetničku vrednost – ikluzivnost. Svoje umetničko-pesničke radove oni su prilagodili slabovidim osobama. Pored umetničkih izvedbi instalacije sadrže i audio snimke autentičnog čitanja pesama, te tako objedinjuju pesničku i vizuelnu formu, čime se povećavaju mogućnosti za višestrano razumevanje radova.
Izloženi radovi daju nadu da neće proći mnogo, a u teatarskim će salama u publici , zahvaljujući i ovakvim poduhvatima, sedeti i osobe s oštećenim čulom vida.

Žiri

Žiri Šezdeset osmog Sterijinog pozorja – LJILJANA PEŠIKAN LJUŠTANOVIĆ, profesorka univerziteta (predsednica Žirija), ISTA STEPANOV, balerina i koreografkinja, IVAN MEDENICA, teatrolog i pozorišni kritičar, JURE NOVAK, pozorišni reditelj i VALENTIN VENCEL, glumac, video je od 26. maja do 3. juna 2023. godine osam predstava u takmičarskoj selekciji I tri u selekciji Krugovi , a po izboru selektora ovogodišnjeg Pozorja dr Milivoja Mlađenovića.

Glasanje publike

Glasanje publike za najbolju predstavu: 52 HERCA 4,67; Što na podu spavaš: 4,64; Gospođica: 4,55; Uspavanka za Aleksiju Rajčić: 4,29; Deca: 4,02 i Pokojnik: 4,02; Yenkee Rose: 3,90; Lepa Vida: 3,62; Noć sa Aleksom: 3,45; Tena: 3,29; Noćna frajla:3,08

Nagrade

Sterijina nagrada za najbolju predstavu – USPAVANKA ZA ALEKSIJU RAJČIĆ Đorđa Kosića, režija Jug Đorđević, Narodno pozorište Beograd, Fondacija Novi Sad – Evropska prestonica kulture i Sterijino pozorje Novi Sad; Odluka je doneta većinom glasova.

Sterijina nagrada za tekst savremene drame – ĐORĐE KOSIĆ za USPAVANKU ZA ALEKSIJU RAJČIĆ, režija Jug Đorđević, Narodno pozorište Beograd, Fondacija Novi Sad – Evropska prestonica kulture i Sterijino pozorje Novi Sad; Odluka je doneta jednoglasno.

Sterijina nagrada za režiju – MILOŠ LOLIĆ za predstavu YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, Beogradsko dramsko pozorište; Odluka je doneta jednoglasno.
Sterijina nagrada za glumačko ostvarenje:

VANJA EJDUS za ulogu u predstavi USPAVANKA ZA ALEKSIJU RAJČIĆ Đorđa Kosića, režija Jug Đorđević, Narodno pozorište Beograd, Fondacija Novi Sad – Evropska prestonica kulture i Sterijino pozorje Novi Sad; Odluka je doneta jednoglasno.

DANICA MAKSIMOVIĆ za ulogu u predstavi YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, Beogradsko dramsko pozorište; Odluka je doneta većinom glasova.

MATIJA RUPEL za ulogu Klovna u predstavi 52 HERCA Tijane Grumić, režija Mojca Madon, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica. Odluka je doneta većinom glasova.

SAŠA KRMPOTIĆ za ulogu u predstavi ŠTO NA PODU SPAVAŠ prema istoimenom romanu Darka Cvijetića, režija Kokan Mladenović, Srpsko narodno pozorište Novi Sad, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“ Zagreb, Narodno pozorište Sarajevo i MESS Sarajevo. Odluka je doneta većinom glasova.

Sterijina nagrada za scenografsko ostvarenje i koautorstvo scenskog prostora – URŠA VIDIC za predstavu 52 HERCA Tijane Grumić, režija Mojca Madon, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica. Odluka je doneta jednoglasno.
Sterijina nagrada za kostimografsko ostvarenje – MARIA MARKOVIĆ MILOJEV za predstavu YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, režija Miloš Lolić, Beogradsko dramsko pozorište. Odluka je doneta jednoglasno.

Sterijina nagrada za originalnu scensku muziku – NEVENA GLUŠICA za predstave YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, režija Miloš Lolić, Beogradsko dramsko pozorište i USPAVANKA ZA ALEKSIJU RAJČIĆ Đorđa Kosića, režija Jug Đorđević, Narodno pozorište Beograd, Fondacija Novi Sad – Evropska prestonica kulture i Sterijino pozorje Novi Sad; Odluka je doneta jednoglasno.

Sterijina nagrada za scenski pokret – AMILA TERZIMEHIĆ u predstavi ŠTO NA PODU SPAVAŠ prema istoimenom romanu Darka Cvijetića, režija Kokan Mladenović, Srpsko narodno pozorište Novi Sad, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“ Zagreb, Narodno pozorište Sarajevo i MESS Sarajevo; Odluka je doneta većinom glasova.

Sterijina nagrada za dramatizaciju – KOKAN MLADENOVIĆ, MINA PETRIĆ, DARKO CVIJETIĆ, DUBRAVKO MIHANOVIĆ i ANSAMBL PREDSTAVE za ostvarenje ŠTO NA PODU SPAVAŠ prema istoimenom romanu Darka Cvijetića, režija Kokan Mladenović, Srpsko narodno pozorište Novi Sad, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“ Zagreb, Narodno pozorište Sarajevo i MESS Sarajevo. Odluka je doneta jednoglasno.

Sterijina nagrada za scenski govor – LJILJANA MRKIĆ POPOVIĆ za predstave YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, režija Miloš Lolić, Beogradsko dramsko pozorište i USPAVANKA ZA ALEKSIJU RAJČIĆ Đorđa Kosića, režija Jug Đorđević, Narodno pozorište Beograd, Fondacija Novi Sad – Evropska prestonica kulture i Sterijino pozorje Novi Sad; Odluka je doneta jednoglasno.

Sterijina nagrada iz Fonda „Dara Darinka Čalenić“ za najbolju mladu glumicu – IVANA PERCAN KODARIN za ulogu devojčice u predstavi 52 HERCA Tijane Grumić, režija Mojca Madon, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica. Odluka je doneta jednoglasno.

Sterijina nagrada iz Fonda „Dara Darinka Čalenić″ za najboljeg mladog glumca – LUKA GRBIĆ za ulogu u predstavi YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, režija Miloš Lolić, Beogradsko dramsko pozorište. Odluka je doneta jednoglasno.
Specijalna Sterijina nagrada za koherentnost i celovitost umetničkog ostvarenja –AUTORSKOJ EKIPI i GLUMAČKOM ANSAMBLU PREDSTAVE 52 HERCA Tijane Grumić, režija Mojca Madon, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica. Odluka je doneta jednoglasno.

Ostale Sterijine nagrade

Sterijina nagrada za teatrologiju „Jovan Hristić“: PETRU GRUJIČIĆU za knjigu Teatar protuslovja (antitetički teatar Jovana Sterije Popovića), izdanje Pozorišnog muzeja Vojvodine i Akademije umetnosti Novi Sad, 2022.
Sterijina nagrada za kritiku „Miodrag Kujundžić“: ravnopravno DIVNI STOJANOV za tekst ,,Midlseks: između antičkog mita i savremene kvir drame“ o predstavi „Midlseks” po romanu Džefrija Judžinidisa u režiji Jovane Tomić (produkcija Srpsko narodno pozorište i Opens) objavljenoj u onlajn magazinu IZ OFF-a, 4. januara 2022. i SVETISLAVU JOVANOVU za kritiku ,,Šargan, poplava“ o predstavi „Čudo u Šarganu” Ljubomira Simovića u režiji Jagoša Markovića (produkcija Jugoslovensko dramsko pozorište), objavljenoj u onlajn magazinu IZ OFF-a, 3. juna 2022.
Sterijina nagrada „Dejan Penčić Poljanski“ Okruglog stola kritike za najbolju predstavu : 52 HERCA Tijane Grumić, režija Mojca Madon, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica
Ove godine Udruženje dramskih umetnika Srbije i Sterijino pozorje ustanovili su bijenalnu Nagradu za rediteljski opus „Dejan Mijač“: EGONU SAVINU.

NAGRADA ZA GLUMAČKU BRAVURU „ZORAN RADMILOVIĆ“ Narodnog pozorišta Timočke Krajine „Zoran Radmilović“ Zaječar i Sterijinog pozorja: DANICI MAKSIMOVIĆ za ulogu u predstavi YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, režija Miloš Lolić, Beogradsko dramsko pozorište

NAGRADA PRODUCENTSKE KUĆE „SCOMEDIASCO“ ZA EPIZODU: ravnopravno dele ALEKSANDRA PLESKONJIĆ za uloge u predstavi ŠTO NA PODU SPAVAŠ prema istoimenom romanu Darka Cvijetića, režija Kokan Mladenović, Srpsko narodno pozorište Novi Sad, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“ Zagreb, Narodno pozorište Sarajevo i MESS Sarajevo i DIMITRIJE CINCAR KOSTIĆ za ulogu u predstavi YANKEE ROSE Slobodana Obradovića, režija Miloš Lolić, Beogradsko dramsko pozorište

Branislava Opranović, foto: Marina Blašković