Dok sukob Izraela i palestinske militantne organizacije Hamas ulazi u četvrtu nedelju, ultradesničarske organizacije iz Srbije i ideološki srodni Telegram kanali od početka su izabrali neprijatelja – Izrael, odnosno jevrejski narod, glavna su meta njihovih objava.

„Jevreji vladaju svetom“, „Jevreji sledbenici antihrista“, neke su od opšte poznatih teorija zavere koje se recikliraju ponovo na Telegram kanalima srpskih ekstremističkih grupa.

S druge strane, masakr koji su Hamasovi militanti počinili 7. oktobra prikazuje se kao borba za slobodu i primer koji treba da slede Srbi na Kosovu.

Izgovor za antisemitizam

Hamasovi ekstremisti su 7. oktobra pokrenuli akciju u kojoj je, prema podacima izraelskih vlasti, ubijeno najmanje 1.400 Izraelaca, a više od 220 zarobljeno. Izrael je na to odgovorio oštrim vazdušnim i kopnenim napadima na Gazu u kojima je, prema palestinskim izvorima, do sada ubijeno ubijeno više od 8.000 ljudi.

Istog dana, ultradesničarska grupa „Srbska akcija“ podelila je na svom Telegram kanalu tekst u kojem navodi da podržava Palestinu.

„Zašto? Pa zato što svojim otporom judeo-cionističkoj okupaciji Svete zemlje, Palestinci odlažu (usporavaju) zacarenje Antihrista“, navodi se u tekstu.

„Srbska akcija“ nije zvanično registrovana organizacija. Na svom sajtu navode da se zalažu za „borbeno srbsko pravoslavlje“, kao i za čuvanje „nacionalnog bića i rasnog identiteta“.

Članovi ove grupe su učestvovali na brojnim ekstremno desničarskim skupovima i organizovali ulična okupljanja u znak sećanja na kolaboracioniste okupatora u Drugom svetskom ratu. Održavaju i veze sa ideološki bliskim grupama u drugim državama, među kojima u Rusiji i Rumuniji.

U objavi 11. oktobra, „Srbska akcija“ objavljuje i citat Nebojše M. Krstića, osnivača klerofašističke organizacije Obraz. Krstić je 2001. poginuo u saobraćajnoj nesreći a njegovo mesto zauzeo je Mladen Obradović pod čijim vođstvom je Ustavni sud Srbije 2012. godine zabranio rad toj organizaciji.

„Srbska akcija“ citira odlomak iz Krstićevog autorskog teksta „Srbskim neprijateljima“, u kojem osim govora mržnje prema Bošnjacima, Albancima, nevladinim aktivistima i LGBT zajednici, targetira i Jevreje.

U tom citati sažeti su najčešći antisemitski stavovi – da Jevreji žele da „zavladaju svetom“, da su odgovorni za podizanje revolucija i da su se odrekli Hrista.

Napad Hamasa na Izrael pozdravio je i Telegram kanal „Dobošar“. Na dan kada su militanti upali u južni Izrael, ovaj kanal je objavio sliku izraelske zastave i poruku „Kraj se bliži“.

U objavi od 15. oktobra citiraju Nikolaja Velimirovića, vladiku Srpske pravoslavne crkve upamćenom i p po antisemitskim izjavama i veličanju Adolfa Hitlera.

„Dobošar“ nije zvanična organizacija, već Telegram kanal koji je i pre najnovijih sukoba između Izraela i Hamasa širio teorije zavere da Jevreji vladaju svetom. Ovaj kanal povezan je sa kanonski nepriznatom Istinskom pravoslavnom crkvom, na čijem čelu je episkop Akakije.

O tome svedoče njegove objave na društvenoj mreži X (nekadašnji Tviter), koje su doslovno prenete na kanalu „Dobošar“.

Tako je 28. oktobra na tom kanalu objavljen post u kojem se navodi da su hrišćanima potrebne narodne vođe poput iranskog verskog vođe, ajatolaha Hamneja.

Istog dana, nešto više od pola sata kasnije, na Akakijevom nalogu na mreži X, objavljen je potpuno identičan post.

Akakije je inače u više navrata predvodio desničarske grupe na protestima za rehabilitaciju predsednika kvislinške vlade Milana Nedića, premijera koga je u okupiranoj Jugoslaviji postavila nacistička Nemačka.

Isti je slučaj i sa objavom od 8. oktobra. Tada je „Dobošar“, dan nakon Hamasovog napada na Izrael, okačio sliku izraelske zastave na kojoj je stilizovan peščani sat iz kojeg cure poslednja zrna peska. Sliku prati poruka na engleskom „Uz božiju pomoć, kraj je blizu“.

Dva sata kasnije, istu ilustraciju objavio je i Akakaije.

I pre rata Izraela i Hamasa, u fokusu objava na kanalu „Dobošar“ bile su antijevrejske teorije zavere.

Osim Jevreja, kao najveće neprijatelje administratori kanala „Dobošar“ vide komunizam, liberalizam, feminizam i LGBT zajednicu.

Istovremeno, „Dobošar“ veliča saradnike nacizma iz vremena Drugog svetskog rata, poput Dimitrija Ljotića, osnivača vojne formacije Srpski dobrovoljački korpus koja se pod komandom nemačkog Vermahta borila protiv jugoslovenskih partizana.

Narativ fašističkih organizacija

Sociolog Miloš Perović kaže da ga antijevrejski narativ ovakvih organizacija ne iznenađuje.

„Taj antijevrejski narativ je stalni narativ svih fašističkih organizacija“, kaže Perović.

On, međutim, napominje da ultradesničarske organizacije na globalnom nivou kao i u Srbiji nisu jedinstvene u svom narativu. Objašnjava da postoje brojne organizacije sa krajnje desnice koje su u ovom sukobu na strani Izraela.

„Oni smatraju da Izrael čine ljudi bele rase koji se bore protiv tamo nekih ‘obojenih’ ljudi. Dakle, nije to toliko jednostavno, ali svakako da su većinski fašističke organizacije na našem području u ovom sukobu protiv Izraela zbog antisemitizma ili preciznije zbog njihovog antijevrejstva“, kaže Perović.

Hamas kao primer za Srbe

Sa druge strane, u diskursu srpskih ultradesničara militanti Hamasa postali su borci za slobodu i u drugim temama. Tako neonacistička organizacija „Zentropa Srbija“ 9. oktobra objavljuje post s porukom „Kosovo Srbima – Palestina Arapima“.

U njemu, između ostalog, navode:

„Pred nama Srbima, kao i pred celim svetom, stoji jedan svetao primer kako se bori za slobodu. Samo fanatičnom i dobro organizovanom borbom, koja ima iskreno i idealističko vođstvo, mi možemo osloboditi Kosovo i Metohiju.“

Kosovo, bivša pokrajina Srbije, je 2008. godine proglasilo nezavisnost od Srbije. Zvanični Beograd ne prihvata kosovsku nezavisnost koju su priznale Sjedinjene Države i većina članica Evropske unije. Vojska i policija Srbije su 1998. i 1999. vodili rat protiv Oslobodilačke vojske Kosova. Nakon što se NATO uključio u sukob bombardovanjem Srbije, zvanični Beograd je u junu ’99. potpisao Kumanovski sporazum kojim su se vojska i policija Srbije povukli sa Kosova.

Hamas za primer koristi još jedan Telegram kanal – „Treća Srbija“. On ima nešto više od 500 pratilaca i uglavnom objavljuje antimigrantske i anti-LGBT postove. Dva dana nakon napada Hamasa, objavili su video u kojem se objašnjava na koje sve načine i kojim oružjem islamski militanti napadaju Izraelce.

Sociolog Miloš Perović kaže da se ne može povući paralela između borbe palestinskog naroda i Srba na Kosovu.

Slave Hamas, mrze migrante

Dok slave akciju ekstremističke islamističke organizacije kakva je Hamas, ultradesničarske grupe forsiraju antimigrantski narativ. Tako za ljude koji sa Bliskog istoka i afričkog kontinenta beže u Evropu u potrazi za boljim životom, tvrde da su islamski teroristi.

Hamas, ili Islamski pokret otpora, osnovan je 1987. godine tokom prvog palestinskog ustanka (intifada). Grupa je deo regionalnog saveza koji čine Iran, Sirija i šiitska islamistička grupa Hezbolah u Libanu. Izrael, Sjedinjene Američke Države, Evropska unija, Kanada, Egipat i Japan označavaju Hamas kao terorističku organizaciju.

U objavi od 31. jula, „Zentropa“ je podelila fotografije sa marša austrijskih ultradesničara koji se zalažu za „remigraciju“, to jest proterivanje migranata.

U toj objavi se navodi da je „evropska rodoljubiva omladina“ izašla na ulice suočena sa „milionima neevropljana, islamizacijom, neredima i svakodnevnim silovanjima“. U postu od 1. jula migrante sa Bliskog istoka i Afrike u Francuskoj nazivaju „uljezima.

„Srbska akcija“ u objavi od 23. oktobra 2022. piše o „najezdi tuđinaca“ u Srbiji.

Komentarišući ovaj raskorak između podrške Hamasovim militantima i zapaljivih antimigrantskih govora ultradesničarskih grupa, sociolog Miloš Perović podseća da u ideologiji fašizma „obično nema ništa konzistentno“.

„Neke stvari koje zdravorazumski deluju nelogično, kod njih se vrlo lako spajaju“, kaže Perović.

Grafiti mržnje u Novom Sadu

Dok rat u Izraelu dobija na zamahu, u Novom Sadu su krajem oktobra na zidu katoličkog i jevrejskog groblja osvanuli neonacistički grafiti. U danu kada je taj grad obeležavao oslobođenje u Drugom svetskom ratu, nepoznati počinioci nacrtali su simbol keltskog krsta, često obeležje grupa koje veličaju ideologiju neonacizma. Među neonacističkim simbolima je i broj 88, što u šifrovanom jeziku ultradesničara predstavlja skraćenicu za pozdrav „Hajl Hitler“. Ispisane su i poruke „Naci zona“ i „Anti-antifa“.

Pojedina nevladina udruženja pozvala su nadležne da uklone grafite mržnje.

Miloš Perović smatra da ne treba dovoditi u vezu dešavanja u Izraelu sa promocijom nacizma na novosadskim ulicama. Prema njegovim rečima, jačanje ekstremne desnice u Srbiji je posledica procesa koji traje od raspada bivše Jugoslavije.

„To je proces koji nema veze sa događanjima na Bliskom istoku. Ta događanja mogu samo da podstaknu izlive nekih segmenata tog domaćeg fašizma, ali ne mogu biti razlog za njegovu pojavu“, zaključuje Perović.

Porast antisemitizma u SAD

U međuvremenu, nevladine organizacije u Sjedinjenim Državama iznele su podatak da su tokom dve sedmice antisemitski incidenti u toj zemlji porasli otkako je izbio rat između Hamasa i Izraela 7. oktobra.

Podaci organizacije Liga protiv defamacije (ADL), grupe koja se zalaže za borbu protiv širenja mržnje, pokazuju porast antisemitskih incidenata u SAD od 388 odsto između 7. i 23. oktobra u odnosu na prethodnu 2022. godinu.

ADL-ov Centar za ekstremizam saopštio je da preliminarni podaci pokazuju 312 prijavljenih antisemitskih incidenata koji uključuju uznemiravanje, vandalizam i napade.

(Radio Slobodna Evropa, foto: Bravo)