Opštinskom sudu u Sarajevu juče je protiv Balkanske istraživačke mreže – BIRN predato osam tužbi za klevetu zbog skandoloznog targetiranja crnogorskih novinarki i građanskih aktivista i boraca za ljudska prava koje je ova mreža u novembru prošle godine označila kao ekstremne desničare i vjerske fanatike.

U Osnovnom sudu u Podgorici juče je predata i prva tužba za naknadu nematerijalne štete zbog povrede časti, ugleda i dostojanstva protiv autorke spornog izvještaja za Crnu Goru, novinarke koncerna Vijesti Jelene Jovanović i urednice BIRN-ovog sajta Balkaninsight Dušice Tomović, kao direktno odgovornih za sačinjavanje i objavljivanje neistinitog i zlonamjernog izvještaja.

U amaterskom uratku novinarke koncerna Vijesti, objavljenom u novembru u sklopu BIRN-ovog projekta „Mapiranje ekstremističkih grupa u regionu“, kao krajnji desničari i vjerski fanatici su označene dvije novinarke Pobjede, Kaćuša Krsmanović i Tanja Pavićević, i građanski aktivisti i borci za ljudska prava Aleksandar Saša Zeković, Predrag Peđa Vušurović, Nebojša Mrvaljević, Draško Martinović, Tanja Knežević-Perišić, Maja Miličković i Tijana Lopičić.

Nezapamćeno etiketiranje

Pred Osnovnim sudom u Podgorici tužbu je prva pokrenula Pavićević, a pravni zastupnik osmoro targetiranih, pred Sudom u Sarajevu, je advokat Senad Pećanin.

On je za Pobjedu potvrdio da je Opštinskom sudu u Sarajevu predao tužbe zbog klevete protiv BIRN-a i njihovog zakonskog zastupnika Denisa Džidića.

“Oni su odgovorni za klevetu koju su nanijeli sredinom novembra prošle godine objavljivanjem interaktivne mape podataka pod naslovom „Krajnji desničarski ekstremizam na Balkanu: grupe, trendovi i politička podrška“. Navedena mapa predstavlja nezapamćen primjer neodgovornog, sramnog, uvredljivog etiketiranja grupe uglednih crnogorskih građanskih aktivista, intelektualaca i novinara, koji su bez ikakve osnove smješteni u kontekst desničarskog ekstremizma”, rekao je Pećanin.

Osim toga, kako kaže, blaćenje imena hrabrih, časnih, uglednih antifašista i dugogodišnjih boraca protiv diskriminacije, nacionalizma i klerikalizma, kao što su Krsmanović, Mrvaljević, Pavićević, Zeković, Knežević-Perišić, Martinović, Vušurović i Miličković istovremeno je i prepoznatljiv metod borbe koji Moskva demonstrira na globalnom, Beograd na regionalnom, a koncern Vijesti i Javni RTV servis na nivou Crne Gore.

“Dovođenje pobrojanih osoba kao meta borbe protiv terorizma, kako je to navodnim istraživanjem učinio BIRN, predstavlja zastrašujući pokušaj gušenja slobode i otpora klerofašizmu. Ja sam uvjeren da će i presudama, nakon ogorčenja koje je ovim BIRN izazvao i u crnogorskoj i u regionalnoj javnosti, i nadležni sud u Sarajevu potvrditi klevetnički, propagandni karakter sramnog BIRN-ovog dosjea”, poručio je Pećanin.

Targetiranje devetoro građanskih aktivista, po receptu ruskog hibridnog djelovanja, kojim je novinarka koncerna Vijesti Jelena Jovanović, uz podršku urednice Balkaninsighta Dušice Tomović, takođe dugogodišnje novinarke istog medija, i regionalne direktorke BIRN-a Marije Ristić koja je početkom decembra podnijela ostavku, od objavljivanja 16. novembra prošle godine izazivalo je reakcije uglednih organizacija civilnog društva, intelektualaca i novinara širom regiona.

Nakon velikog pritiska javnosti, apsolutnog ćutanja BIRN-a koje traje do danas, potpunog raskrinkavanja nepostojeće istraživačke metodologije, ali i namjere, te ostavke regionalne direktorice BIRN-a, Nadzorni odbor te mreže je sredinom decembra odlučio da spornu mapu ukloni sa interneta.

Nije bilo slučajno

Ćutanje BIRN-a na brojne reakcije iz Crne Gore i sa Zapadnog Balkana navode na zaključak da targetiranje građanskih aktivista i antifašista u Crnoj Gori nije bio plod slučajnosti.

Kao što nije slučajnost što je targetiranje došlo od novinarke Vijesti. Izjednačavanje građanskih aktivista i nezavisnih novinarki sa ljudima iz ekstremnih nacionalističkih organizacija povezanih sa Crkvom Srbije i fundamentalističkih islamskih grupa iz Rožaja i Plava bio je samo nastavak narativa koji odavno sprovodi koncern Vijesti. Narativa o navodnom crnogorskom ekstremnom nacionalizmu kojim bi se relativizovao sve agresivniji srpski kleronacionalizam i otvorio takozvani „treći put“ političkim pulenima uticaja uvijek gladnih osnivača Vijesti.

Riječ je bila o prizemnoj, ali vrlo intenzivnoj crnoj propagandi koja ima za cilj da se crnogorski suverenisti – ne samo pojedinci već i organizacije, mediji i partije koje se programski zalažu za građansku i multietničku Crnu Goru – obilježe kao ekstremisti i izjednače sa brojnim stvarnim ekstremistima, pravoslavnim bratstvima i organizacijama koje su puki instrumenti velikodržavnog projekta koji logistički podržavaju zvanični Beograd i Moskva.

S obzirom na zakašnjelo postupanje BIRN-a i uklanjanje mape usljed nedostatka relevantnih dokaza i izvora, a imajući u vidu načine na koje su neki ljudi okarakterisani u tom izvještaju, može se vrlo argumentovano, na osnovu toga kome je ovakvo istraživanje služilo, govoriti o široj koordinisanoj akciji.

Ono zadovoljava sve elemente propagande, ali i hibridne prijetnje, koja je u skladu sa kriterijumima sistema oformljenog u Rusiji tokom prvog Putinovog mandata a koji je podrazumijevao da se stvar koja se želi etablirati kao istina plasira kroz respektabilne organizacije koje su vidljive i poštovane u zapadnom svijetu.

Ovome u prilog ide i informacija da će BIRN, kako saznaje Pobjeda, voditi internu istragu o tome kako je do ovakvog skandaloznog propusta uopšte došlo. Ono što obeshrabruje je činjenica da se ova organizacija ipak i dalje ponaša hermetički, odbija komunikaciju sa novinarima, a interes javnosti da zna stavlja na posljednje mjesto.

(Pobjeda, Foto: Screenshot)