Izložba „Nacistički teror nad homoseksualcima od 1933. do 1945“, koja dokumentaristički prikazuje stradanje i patnju homoseksualaca pre i za vreme Drugog svetskog rata, biće održana od 2. do 23. decembra u Muzeju Beograda.

Kako je saopštio organizator, udruženje Artek (ARTEQ) iz Beograda u partnerstvu s udruženjem Kvir (Queer) iz Zagreba, izložba se sastoji od 150 arhivskih fotografija, tekstova i dokumenata koji prikazuju opštu i lične istorije oko 100.000 osoba uhapšenih zbog homoseksualne orijentacije, pre i za vreme Drugog svetskog rata.

Dokumentaristički je prikazan razvoj sistemske državne homofobije u nacističkoj Nemačkoj i mehanizama progona koji su, u određenoj meri, ostali na snazi do 70-ih godina 20. veka.

Kako navodi organizator, cilj izložbe jeste da predstavi istorijske činjenice korišćenjem autentičnih dokumenata iz perioda nacizma i podigne svest o stradanju i patnjama homoseksualaca pod nacističkim režimom.

Izložba ima za cilj i da omogući sučeljavanje sa stereotipima o LGBT osobama u srpskom društvu, promoviše toleranciju prema manjinama i podstakne različite društvene činioce da se uključe u dijalog o promociji antifašističke ideologije i ukidanju predrasuda prema osobama drugačije seksualne orijentacije.

Reč je o gostujućoj izložbi Kvir Zagreba koja je prvi put predstavljena u Hrvatskoj u septembru 2008. godine, a realizovana je u saradnji s muzejima holokausta u Vašingtonu i Berlinu.

Poseban naglasak je na razdoblju od 1933. do 1945, kao period sistemskog progona homoseksualaca u kojem je uhapšeno više od 100.000 muškaraca, a 15.000 završilo je u koncentracionim logorima, gde je većina i okončala živote.

U logorima su homoseksualci simbolično bili obeležavani roze trouglovima, a specifičnost homoseksualnih žrtava jeste u tome što njihov progon nije zaustavljen završetkom rata, već su neki od njih morali da nastave služenje zatvorskih kazni i po savezničkom oslobađanju iz logora.

Zakonska osnova koja je omogućila nacistički teror nad homoseksualcima bila je na snazi od 1871. godine, dok je nacisticka revizija Krivičnog zakona 1934. godine, u delu koji se odnosi na homoseksualne muškarce, ostala aktuelna i 20 godina nakon rata.

Nemački parlament je 2002. godine amnestirao sve homoseksualne žrtve nacizma, a vlada im je 2008. odala počast podizanjem spomenika u Berlinu.

Izložbu u Beogradu pratiće stručna tribina o biopolitici, nacizmu i strategijama kontrole, kao i promocije knjiga „Muškarci s ružičastim trokutom“ Hajnca Hegera (Heinz Heger), jedinog poznatog svedočanstva homoseksualne osobe koja je preživela logor.

Biće predstavljena i knjiga „Čovek koji je previše znao“ Dejvida Livita (David Leavitt) o istaknutom britanskom naučniku Alenu Tjuringu (Alan Turing), koji je bio žrtva homofobnog progona i „lečenja“ hemijskom kastracijom.

Prateći program obuhvatiće i projekciju dokumentarnog filma o Tjuringu „Opasno znanje“, video-instalaciju Igora Grubića „Priča sa istočne strane“ o nasilju na paradama ponosa u Beogradu i Zagrebu i promociju časopisa „Queer teorija“, u izdanju Centra za queer studije iz Beograda.

Posetioci će moći da pogledaju i igrani film „Drugačiji“ o nacističkom progonu homoseksualaca, dokumentarni film „Grad granica“ o pravima homoseksualaca u Jerusalimu, i film „Paragraf 175“ o životu nekoliko homoseksualnih muškaraca i jedne žene progonjenih na osnovu zloglasnog člana 175. Krivičnog zakona, kojim je od 1871. godine u Nemačkoj homoseksualnost kriminalizovana.

Izložbu su finansijski pomogli Ministarstvo kulture, informisanja i informacionog društva Srbije, Fond za otvoreno društvo Srbije i Fondacija „Hajnrih Bel“, a podršku su pružili i Muzej grada Beograda, Agencija za evropske integracije i saradnju sa udruženjima Gradske uprave Beograda, Socijaldemokratska omladina, Centar za queer studije, izdavačka kuća Helix i udruženje Alternativni kolektiv.

Medijski sponzori izložbe su Radio-Televizija B92, Novinska agencija Beta, dnevne novine Politika i Danas, nedeljnik Vreme, dvonedeljnik Balkan Insight, portali SEEcult.org, balkaninsight.com, e-novine, izlazak.com i danubeogradu.rs.

(Beta)