Istoričar Ranko Končar upozorio je na to da se ustavnim rešenjima utvrđenim pre šest godina, a posebno nedavnim odlukama Ustvanog suda Srbije o sužavanju ingerencija Vojvodine, dovodi u pitanje i opstanak pokrajinske autonomije.

On je u intrevjuu za „Dnevnik“ ocenio da bi formiranje šireg političkog i građanskog fronta otpora u Vojvodini takvim „radikalnim“ pokušajima zatiranja autonomije bilo potpuno legitimno.

– Odlukama Ustavnog suda Vojvodina se našla u protivrečnom položaju – da nelegitimnu devastaciju autonomije i njeno legalizovanje u Ustavu brani legitimnim sredstvima. Kroz istoriju Vojvodine, autonomija se uvek artikulisala i branila legitimnim sredstvima. Nema razloga da se to ne čini i ovog puta, ali legitimizam podrazumeva i različite oblike i forme otpora ako je autonomija ugrožena i ako se dijalogom ne mogu iznaći prihvatljivija rešenja. Sve što nije nasilno rušenje ustavnog sistema, politički je legitimno. Taj otpor ne treba reducirati samo na nosioce oficijelne vlasti u Vojvodini već on mora imati širi stranački i građanski karakter, ali mora biti usmeren i na promenu Ustava da bi se povratile i neke izvorne osnove vojvođanske autonomije a da ona ne bi zavisila samo od milosti centralne vlasti i njenjih “sedam posto” – ukazao je Končar.

Mislite li tu na ideju “vojvođanskog fronta”, koju su inicirale neke stranke, ali koja ipak nije dobila širu podršku?

– Mislim da se ideja vojvođanskog fronta nija shvatila u njenom izvornom i istorijskom značenju. Zapravo, reč je o političkoj asocijaciji različitih političkih stranaka koje su se 1935. godine pod imenom “Vojvođanski front” udružile s ciljem da se posle političke i ekonomske marginalizacije Vojvodine vojvođansko pitanje artikuliše i kao ustavno pitanje. Toj asocijaciji tad se pridružuju predstavnici različitih političkih stranaka – Radikalne, Demokratske, Zemljoradničke, Samostalne demokratske, Hrvatske seljačke i Komunističke partije u Vojvodini. One tad na platformi autonomije Vojvodine nastoje da se i ustavno reše njeni mnogobrojni problemi, pre svega politički i ekonomski. Zašto bi danas takva asocijacija izazivala skepsu i bila odbacivana kao forma nedemokratskog pritiska na institucije vlasti da se ustavni status Vojvodine uvažava kao bitno i nezaobilazno pitanje demokratizacije i decentralizacije Srbije? Uostalom, pitanje je može li se uopšte praviti država čijem se karakteru Vojvodina suprotstavlja već gotovo sto godina i u kojoj se permanentno sumnja u njena istorijska i nacionalna osećanja s kojima je ušla u Srbiju, samo zato što želi da očuva svest o sebi i doprinese decentralizaciji i demokratizaciji Srbije. Istorijska je istina da se Vojvodina nikad nije protivila državi Srbiji već samo njenom centralizmu, koji ju je uvek politički, ekonomski i pravno devastirao. Apsurdno je da joj se danas oduzima čak i pravo da Novi Sad nazove glavnim gradom Pokrajine. Da se zna malo istorije, ne bi se upadalo u takve apsurde. Novi Sad je određen za glavni grad Srpske Vojvodine još daleke 1849. godine i to nikom nije smetalo. Možda je još apsurdnije što se Vojvodini uskraćuje i pravo da svoje istorijske regione Srem, Banat i Bačku smatara svojim geografskim okvirom. Te oblasti su, bez obzira na teritorijalne promene kroz koje su prolazile, istorijski vojvođanske i osnova njenog teritorijalnog i autonomnog identiteta s kojim je 1918. godine i ušla u Kraljevinu Srbiju. Ulaskom u Kraljevinu Srbiju, te oblasti su postale i deo teritorije države Srbije, i zašto bi danas njihovo pominjanje kao dela geografskog prostora Vojvodine bilo suprotno Ustavu, kada su one prevashodno državne teritorije?

Branka Dragović-Savić (Dnevnik)