“Zima ’93. Tišina, mrak i hladnoća. Napolju bijeli nanosi bez tragova auta ili ljudi”, seća se Samra (godište 1983) svog detinjstva u ratu, u okupiranom Sarajevu, najdužoj ratnoj opsadi jednog grada u moderno doba.
Ovaj mladić jedan je od mnogih koji je svoje sećanje na detinjstvo provedeno u Sarajevu tokom opsade od 1992. do 1995. uputio autoru knjige “Djetinjstvo u ratu” Jasminku Haliloviću. Neki su ostali, ali veliki broj njih nakon rata u bivšoj SFRJ sada žive u raznim delovima sveta. Ono što su kao deca videli i doživeli svakodnevno ih i danas vraća njihovom gradu, osećaju nemoći i nepravde, tuge i otete slobode.
Dugo očekivana knjiga “Djetinjstvo u ratu” objavljena je početkom godine, kao rezultat dvoipogodišnjeg rada na istoimenom projektu. Ova akcija pažnju je privukla jedinstvenim konceptom: istražiti i predstaviti iskustvo sarajevske dece mozaikom kratkih sećanja. U junu 2010. autor projekta uputio je putem web-stranice www.djetinjstvouratu.com otvoreni poziv ljudima koji su deo odrastanja proveli od 1992. do 1995. u Sarajevu da se jave i daju kratak odgovor (do 160 znakova) na pitanje “Šta je za tebe djetinjstvo u ratu?”.

“Čekanje da se dedo vrati sa tržnice, ali još uvijek ga nema”, Zlata 1984.

Ideja se brzo širila preko društvenih mreža, a uskoro je dobila i snažnu podršku lokalnih, ali i regionalnih medija. Za samo tri meseca u projekat se uključilo više od 1.500 ljudi iz 38 država sveta. Na kraju je mesto u knjizi našlo 1.030 kratkih sećanja i postignut je konačni cilj – ilustrovana knjiga na 328 stranica donosi priču generacija odraslih u ratu.

“Samo jedan tanjir sa ribom iz konzerve, a šest viljuški – naša novogodišnja trpeza. Jednog od nas šest više nema.”, Danijela 1978.

Stotine njih aktivno je do samog kraja učestvovalo u razvoju knjige. Zahvaljujući tome, treće poglavlje posvećeno je dužim zapisima i dokumentima poput dnevničkih stranica, pisama, priča, fotografija, uspomena… koje su nesebično pristali da objave na uvid svetu.
Knjiga “Djetinjstvo u ratu” biće prevedena na engleski, nemački, poljski i španski jezik, kao univerzalno svedočanstvo stradanja tokom ratova devedesetih na Balkanu. Udruženje “Urban”, koje je sprovelo projekat i izdalo knjigu, u planu ima i izložbu, pozorišnu predstavu i produkciju filma koji će biti bazirani na knjizi. Knjiga se može naručiti preko sajta www.djetinjstvouratu.com.
Autor knjige Jasminko Halilović rođen je u Sarajevu 1988. godine. Učestvovao je u pisanju knjiga “Sarajevska furka” i “Sarajevo – moj grad, mjesto susreta”. Knjigu “Djetinjstvo u ratu” posvetio je ratnoj drugarici Mireli Pločić ubijenoj 1994. godine.

Djetinjstvo u ratu from Djetinjstvo u ratu on Vimeo.
Tokom opsade Sarajeva ubijeno je više od 11.500 civila i smrt je za generacije čije poruke se nalaze u knjizi bio sastavni deo svakodnevice. Međutim, kako sam autor kaže, “ovo nije projekat koji govori o smrti, već o iskustvu preživelih”.

“Djetinjstvo je djetinjstvo, pa čak i u ratu… umjesto salveta, omota od čokolade, ja sam sakupljala gelere od granata”, Sanja 1986.

(Autonomija)