Inicijativa mladih za ljudska prava u Hrvatskoj i Inicijativa mladih za ljudska prava u Srbiji smatraju da su vlasti Hrvatske i Srbije iskoristile obeležavanja 30. godišnjice od operacije Oluja kako bi, svaka na svoj način, demonstrirale šovinizam i potpuno odustajanje od odgovornosti prema žrtvama.

„U takvom tonu obeležavanja, u izjavama zvaničnika Hrvatske nema ni reči o egzodusu i ubistvima srpskih civila, te kasnijem onemogućavanju njihovog povratka, kao što ni u izjavama predstavnika vlasti Srbije nema spomena o odgovornosti za udruženi zločinački poduhvat koji je rezultirao izgradnjom takozvane RSK, kao ni o torturi i prisilnoj mobilizaciji srpskih izbeglica iz Hrvatske“, rečeno je u saopštenju.

Osvrnuli su se na obeležavanje godišnjice „Oluje“ u Sremskim Karlovcima, koja je kako kažu poslužila zvaničnicima iz Beograda i Banjaluke, Aleksandru Vučiću i Miloradu Dodiku, da se otvoreno rugaju principu vladavine prava zbog pravosnažne presude predsedniku Republike Srpske.

Iako se predsednik Vučić tokom svog govora izvinio izbeglicama jer su kolone izbeglih preusmeravane van prilaza velikim gradovima u Srbiji, on nije osudio etnički inženjering Miloševićevog režima odnosno slanje krajiških Srba na Kosovo, kao ni torturu i prisilnu mobilizaciju kojima su proterani ljudi bili izloženi tokom leta 1995. godine od strane MUP-a Srbije i paravojnih jedinica.

Vučić i Dodik su kao dokaz kontinuiteta međunarodne zavere protiv Srbije i Republike Srpske afirmativno govorili o žrtovanju osuđenih ratnih zločinaca: Radovana Karadžića, Ratka Mladića i Biljane Plavšić.

Sa druge strane, proslavu 30. godišnjice operacije „Oluja“ u Kninu obeležili su govori premijera Andreja Plenkovića i predsednika Sabora Gordana Jandrokovića u kojima su hvalili politiku Franje Tuđmana, dok je nakon govora zvaničnika puštana pesma Marka Perkovića Tompsona.

„Predsednik Vlade Hrvatske je pozitivno govorio o pripadnicima srpskog naroda u Hrvatskoj koji su bili deo branitelja ali nijednom rečju nije naveo mesto stradanja srpskih civila koja je posetio pre pet godina kao što je selo Varivode. Plenković je u svom govoru naveo da je Hrvatska ‘omogućila i povratak hrvatskih Srba koji su to želeli’ referišući se na jedan od govora Franje Tuđmana što je izraz cinizma posebno imajući u vidu nalaz Međunarodnog suda pravde iz 2015. godine da su najviši hrvatski zvaničnici operaciju Oluja planirali – među kojima je bio i Tuđman – smatrajući masovni egzodus srpskog stanovništva poželjnim“, navedeno je u analizi.

Dodali su da će signal da su vlasti u obe zemlje krenule u pravcu izgradnje mira biti kada u Kninu bude podignut spomenik srpskim civilima, građankama i građanima Hrvatske koji su stradali tokom i nakon operacije Oluja, kao i kada u Beogradu ulica dobije ime po žrtvi ratnog zločina na Ovčari počinjenog nad hrvatskim civilima i zarobljenicima Ružici Markobašić.

Inicijativa mladih za ljudska prava u Hrvatskoj i Inicijativa mladih za ljudska prava u Srbiji smatraju da su vlasti Hrvatske i Srbije iskoristile obeležavanja 30. godišnjice od operacije Oluja kako bi, svaka na svoj način, demonstrirale šovinizam i potpuno odustajanje od odgovornosti prema žrtvama. U takvom tonu obeležavanja, u izjavama zvaničnika Hrvatske nema ni reči o egzodusu i ubistvima srpskih civila, te kasnijem onemogućavanju njihovog povratka, kao što ni u izjavama predstavnika vlasti Srbije nema spomena o odgovornosti za udruženi zločinački poduhvat koji je rezultirao izgradnjom takozvane RSK, kao ni o torturi i prisilnoj mobilizaciji srpskih izbeglica iz Hrvatske.

U Srbiji je godišnjica „Oluje“ obeležena 3. avgusta u Sremskim Karlovcima, centralnom državnom komemoracijom pod nazivom „Oluja je pogrom – Pamtimo zauvek“, koju su zajedno organizovale Srbija i bosanskohercegovački entitet Republika Srpska. Ova komemoracija je poslužila zvaničnicima iz Beograda i Banjaluke, Vučiću i Dodiku, da se otvoreno rugaju principu vladavine prava zbog pravosnažne presude predsedniku Republike Srpske. Dodik je 1. avgusta ove godine pravosnažno osuđen na godinu dana zatvora i šest godina zabrane političkog delovanja zbog potpisivanja ukaza o proglašavanju zakona koje je visoki predstavnik u BiH Kristijan Šmit ranije poništio.

Iako se predsednik Vučić tokom svog govora izvinio izbeglicama jer su kolone izbeglih preusmeravane van prilaza velikim gradovima u Srbiji, on nije osudio etnički inženjering Miloševićevog režima odnosno slanje krajiških Srba na Kosovo, kao ni torturu i prisilnu mobilizaciju kojima su proterani ljudi bili izloženi tokom leta 1995. godine od strane MUP-a Srbije i paravojnih jedinica. Vučić i Dodik su kao dokaz kontinuiteta međunarodne zavere protiv Srbije i Republike Srpske afirmativno govorili o žrtovanju osuđenih ratnih zločinaca: Radovana Karadžića, Ratka Mladića i Biljane Plavšić.

Proslavu 30. godišnjice operacije „Oluja“ u Kninu obeležili su govori premijera Plenkovića i predsednika Sabora Jandrokovića u kojima su hvalili politiku Franje Tuđmana, dok je nakon govora zvaničnika puštana pesma Marka Perkovića Thompsona. Predsednik Vlade Hrvatske je pozitivno govorio o pripadnicima srpskog naroda u Hrvatskoj koji su bili deo branitelja ali nijednom rečju nije naveo mesto stradanja srpskih civila koja je posetio pre pet godina kao što je selo Varivode.

Plenković je u svom govoru naveo da je Hrvatska “omogućila i povratak hrvatskih Srba koji su to želeli“ referišući se na jedan od govora Franje Tuđmana što je izraz cinizma posebno imajući u vidu nalaz Međunarodnog suda pravde iz 2015. godine da su najviši hrvatski zvaničnici operaciju Oluja planirali – među kojima je bio i Tuđman – smatrajući masovni egzodus srpskog stanovništva poželjnim.

Predsednik Sabora, Jandroković je rekao da ga se “dojmilo mnoštvo mladih na vojnom mi mohodu u Zagrebu i na koncertima Marka Perkovića Thompsona” koji „poštuju našu vjeru i crkvu, našu tradiciju i identitet“ i naveo je da su mladi preuzeli doktrinu Franje Tuđmana. Nakon takvih izjava najviših zvaničnika Hrvatske, ne čudi to što još uvek nema osude i procesuiranja osoba koje su pred koncert Perkovića u Sinju 4. avgusta, kao što je to bio slučaj u Zagrebu, veličali ustaške zločince Juru Francetića i Maksa Luburića.

Signal da su vlasti u obe zemlje krenule u pravcu izgradnje mira biće kada vidimo da je u Kninu podignut spomenik srpskim civilima, građankama i građanima Republike Hrvatske koji su stradali tokom i nakon operacije Oluja, kao i kada u Beogradu ulica ratnog huškača Brane Crnčevića dobije novo ime po žrtvi ratnog zločina na Ovčari počinjenog nad hrvatskim civilima i zarobljenicima – Ružici Markobašić. Decembra 2022. godine, Inicijativa u Srbiji je Komisiji za nazive ulica i trgova grada Beograda uputila zahtev za ovakvo preimenovanje ali do danas nismo dobili odgovor.

Podsjećamo, prije točno 15 godina, Inicijativa u Hrvatskoj je postavila ploču isprike civilnim žrtvama “Oluje”. Ovim putem, na 30. godišnjicu, otvoreno pozivamo Grad Knin na dijalog o službenom postavljanju ovakvog prigodnog spomena civilnim žrtvama.

To je naša odgovornost prema sugrađankama i sugrađanima čija prava ne samo da nismo zaštitili, nego su u naše ime prekršena. Skidanje tog tereta zločina i odgovornosti je dug kojeg sve razine vlasti u Republici Hrvatskoj imaju, ne samo prema žrtvama zločina, nego i prema onim zapovijednicima i vojnicima koji nisu kršili međunarodno pravo, kao i prema generacijama mladih i nadolazećim generacijama.

(Beta, foto: logo)