Rusija je prošle godine zabilježila najveći demokratski pad u posljednih deset godina, što se podudara sa naporima Moskve i drugih autoritarnih režim da blokiraju pokušaje formiranja novih demokratija u Evropi i Evroaziji, zaključak je godišnjeg izvještaja Freedom Housa koji je objavljen u utorak.

Na Balkanu, gdje se novinari nalaze u nezavidnoj situaciji a pravosudne reforme su u zastoju, četiri od sedam zemalja je zabilježilo slabije ocjene.

Makedonija, koja je prošle godine unazađena u „tranzicioni režim“, nastavila je sa padom, naročito u kategorijama izbornog procesa i civilnog društva.

Prijetnje nezavisnosti medija i erozija novinarskih standarda doveli su do slabijih ocjena i za Srbiju i Crnu Goru, dok je BiH nazadovala zbog problema sa pravosuđem.

Stanje u Hrvatskoj i na Kosovu je nepromijenjeno dok je Albanija jedina zemlja iz regiona koja je napredovala.

Opšta ocjena izvještaja je nastavak negativnog trenda u cijelom euroazijskom području.

Prije dvadeset godina, kada je Freedom House objavio svoj prvi izvještaj, samo tri zemlje — Bjelorusija, Turkmenistan i Uzbekistan — su bile ocijenjene kao „konsolidirani autoritarni režimi“.

Taj broj se u međuvremenu uduplao i prosječna ocjena u Euroaziji se sada pogoršala, sa 5,4 na 6,03 na skali od jedan do sedam gdje niža ocjena znači bolje stanje.

Aneksija Krima od strane ruskog predsjednika Vladimira Putina i podrška separatistima u istočnoj Ukrajini koji se bore protiv vlasti u Kijevu imali su lančani efekat gušenja demokratije kući i borbe protiv demokratskog napretka u susjednim zemljama, kazala je organizacija sa sjedištem u Sjedinjenim državama koja prati demokratski razvoj u 29 zemalja u bivšem Sovjetskom savezu, na Balkanu i u Centralnoj Evropi.

„Rusija je u centru narativa Freedom House-a u odnosu na Euroaziju već godinama,“ Sylvana Habdank-Kolaczkowska, autorica izvještaja, izjavila je za RSE.

Prošle godine međutim, dodala je ona, disruptivni uticaj Rusije je narastao višestruko zbog „eskalacije ruske agresije na međunarodnom planu i novih oblika putem kojih se to dešava“.

Posljedice ruskog obrušavanja na demokratiju i slobodu su se osjetile i kući i u inostranstvu.

Međutim, uprkos intervenciji Rusije u Ukrajini i kolapsa sopstvene ocjene za stanje demokratije, Ukrajina je uspjela napraviti skok od četiri ocjene, zahvaljujući kolapsu korumpiranog režima predsjednika Viktora Janukoviča i dva kruga dobro organizovanih i fer izbora, kaže se u izvještaju.

Pored Rusije, koje je dobila centralno mjesto o ovogodišnjem izvještaju, posebna pažnja je poklonjena i predsjedniku Azerbejdžana Ilhamu Alijevu zbog „novog intenziteta“ u višegodišnjem obrušavanju na aktiviste i slobodne novinare koji su pokušavali razotkriti korupciju zvaničnika i druge zloupotrebe.

Mnogi protivnici režima su zatvoreni da osnovu izmišljenih optužbi kao što su huliganizam i posjedovanje oružja i droge. I sve se to dešavalo u vrijeme kada je Azerbejdžan počastvovan od strane evropskih vođa da bude domaćin ovogodišnjih Evropskih igara i da predsjedava izvršnim tijelom Vijeća Evrope.

I svjetlu ovoh događaja, kazala je Habdank-Kolaczkowska, ocjena Azerbejdžana se toliko pogoršala da je sada gora od ocjena za Rusiju, Tadžikistan i Bjelorusiju.

Rastuća odvažnost protivnika demokratije je također bila faktor i u Mađarskoj, koja je pod desničarskom vladom Viktora Orbana predvodila pogoršanje u stanju demokratije u širom istočne i centralne Evrope.

Mađarska je sa „konsolidirane demokratije“nazadovala ka „polu-konsolidiranoj demokratiji“.

(Patrice Hill/Ron Synovitz, Slobodna Evropa)