Evropski sud pravde danas je presudio da mađarske izmene zakona o visokom školstvu prema kojim je primoran univerzitet Džordža Sorosa da napusti zemlju nisu bile u skladu sa evropskim zakonima.

Sud je osudio nametnute mađarske zahteve Centralnoevropskom univerzitetu, koji je osnovao američki finansijer mađarskog porekla Džordž Soros i drugim stranim univerzitetima kao diskriminatorne i zatražio od Mađarske da poštuje evropske propise.

U presudi protiv vladavine mađarskog premijera Viktora Orbana sud je naveo da su uslovi koje je Mađarska uvela da bi se dozvolilo stranim institucijama visokog školstva da sprovode svoje aktivnosti na njenoj teritoriji „nespojivi sa propisima Unije“.

Između ostalih promena, Mađarska je povezala rad stranih univerziteta u Mađarskoj za bilateralni sporazum između mađarske vlade i zemlje porekla univerziteta. Uvedeno je i da su strani univerziteti obavezni da sprovode obrazovne aktivnosti i u svojim zemljama porekla.

Uvođenjem takvih uslova Mađarska se nije usaglasila sa obavezama preuzetim u okviru Svetske trgovinske organizacije i delovala je suprotno odredbama Povelje EU o temeljnim pravima, naveo je sud.

U centru sukoba je sudbina Centralnoevropskog univerziteta, koji je u Budimpešti osnovao američki finansijer mađarskog porekla Soros. Pod Orbanovim pritiskom univerzitet je morao da prebaci većinu svojih aktivnosti u Beč iz Budimpešte gde je radio od početka 1990-ih.

Orban je godinama bio glasni kritičar Sorosa, navodeći da je Soros rešen da podrije evropske vrednosti svojim liberalnim stavovima o migracijama, što je Soros demantovao. Orbanov ideološki cilj stvaranja „iliberalne države“ je u direktnoj suprotnosti sa Sorosevim idealom „otvorenog društva“.

S obzirom na Orbanov stav o Sorosu ,mnogi su smatrali da su izmene zakona o visokom školstvu uperene protiv Centralnoevropskog univerziteta.

Evropska komisija je protiv Mađarske pokrenula proceduru kršenja propisa aprila 2017. posle izmena oko visokog školstva. Kasnije je Komisija predmet podnela Evropskom sudu pravde, u decembru 2017

(Beta-AP, foto: Magločistač)