Daniel Serwer, profesor američkog univerziteta John Hopkins, zabrinut je, kao i mnogi od nas, zbog kontinuiranog djelovanja Dodika i Čovića protiv suvereniteta i teritorijalnog integriteta države BiH, što, po njemu, nije “normalno“. Uvjeren je da se secesija, koju traže “neki političari iz Republike Srpske“, ne može realizirati mirnim putem bez sukoba ili velikih pomjeranja stanovništva, kao što je siguran da Dodik ne bi opstao “bez podrške Beograda i Moskve“, te da bi podjela Ukrajine ohrabrila “Zagreb i Beograd da razbiju Bosnu i Hercegovinu“.

Svoje prijetnje o secesiji Dodik već dugo iznosi javno, što je izazvalo reakcije i međunarodnih zvaničnika nakon čega su rusko-srpski planeri smislili kovanicu “razdruživanje“ i to “mirno“ i sad nam Dodik nadugo i naširoko objašnjava, sve s citiranjem definicija pojmova, kako je to i legalno i legitimno. Šta znači “mirno razdruživanje“, objasnio je Nenad Kecmanović – ukoliko Bošnjaci odbiju sporazumno razdruživanje, onda je Dodiku “neizbježno jednostrano razdruživanje“, a po Američkoj ambasadi u Sarajevu mirno razdruživanje je – secesija.

Uloga ruskih medija

O kako ozbiljnim planovima se radi potvrđuje pripremljeni dokument “Informacija o potrebi pokretanja procedure regulisanja odnosa Republike Srpske i Federacije BiH u skladu sa Dejtonskim sporazumom i međunarodnim aktima“ koji je “grupa zastupnika“ uputila u parlamentarnu proceduru u Narodnu skupštinu RS-a, no zbog brojnih i međunarodnih reakcija, prvenstveno oštre i jasne poruke Američke ambasade, odustalo se od njega.

Sam dokument pokazuje elementarno nepoznavanje prava i domaćeg i međunarodnog, a poziva se na brojne poluinformacije, dezinformacije i bestijalne laže, koje bi i pravni pripravnik oborio pred svakim sudom, no nije li se i Radovan Karadžić upravo tako “izborio“ za Republiku Srpsku?! I nije li nastavio svoj plan (bez obzira na brojna neprihvatanja njegove politike i kritike međunarodne zajednice) i doveo do priznanja stanja na terenu ostvarenog silom i moći uz najteže masovne zločine koje poznaje međunarodno humanitarno pravo?

Nije li upravo to najsnažnija poruka Miloradu Dodiku i Aleksandru Vučiću da nastave sa realizacijom svojih planova, ovaj put i uz puno jaču podršku Moskve kakvu ni Milošević ni Karadžić nisu imali (zbog tadašnjeg stanja u Rusiji i geopolitičke situacije, ali to nije predmet ovog teksta)?

Sve su ovo razlozi koji uzrokuju, ne samo zabrinutost nego i strah i zebnju za sigurnost i mir na Balkanu, prvenstveno u BiH, koju dodatno usložnjava sadašnja politika američke administracije koja osuđuje Dodika i Putina (i nema nikakvu suradnju sa njima), ali ne i Vučića (američki partner) kao ključnu kariku koja spaja i drži taj lanac, i koji je već ozbiljno pripremio realizaciju rusko-srpskih planova na Balkanu ukoliko pobjedi Trump s čijim zetom i sinom Beograd već ima izgrađene prisne odnose, dok su širom Srbije instalirane jake ruske baze (od onih u kojima su aktivisti pripadnici paravojnih formacija, do onih koji šire kulturu i bratske odnose Srba i Rusa koje spaja pravoslavlje). Sve to uz agresivno naoružavanje Srbije.

Koliko god neko mislio da je Dodik pragmatičan, što otprilike znači da je, da bi ostao na vlasti spreman preko noći promijeniti “i vjeru i naciju“ (što smo nedavno gledali tokom boravka direktora CIA u Sarajevu), činjenica je da je on već odavno tako duboko ušao srpsko-ruske planove na Balkanu (rasprodajući i narod i državu za svoje interese) da ga oni već odavno drže u šaci (što potvrđuje njegov ekspresni preobraćaj nakon “miroljubivih poruka“ koje je izazvao William Burns onim što je rekao Željki Cvijanović).

A kad se desi da Dodik, ili Vučić, i na trenutak “zaborave“ šta im je zadatak, ili bar malo skrenu s puta za koji su dobili benifite Kremlja, koji za razliku od briselskih itekako koštaju i budu naplaćeni, tu su ruski mediji koji se plaćaju iz budžeta Ruske Federacije, a koji u “svesrpskom svetu“ imaju ozbiljnu ulogu korektiva, što podcjenjuju i Bruxelles i Washington – ekspresno uslijedi serija tekstova, komentara, analiza, uz izjave ruskih jastrebova, koji pošalju više no jasne poruke.

I Vučić i Dodik budu vraćeni na dogovoreni rusko-srpski kolosijek. Čiji je važan dio, što se više ne krije ni s jedne strane Drine, “mirno razdruživanje“ Bosne i Hercegovine, a što su objeručke prihvatile iste one snage koje su i devedesetih, na čelu sa SANU-om, predvodile velike planove o velikoj Srbiji, za što je svaka cijena bila prihvatljiva – pa i ubijanje, silovanje, mučenje, logori, rušenje, paljenje, progon… genocid.

Drugo poluvrijeme

Rat devedesetih bio je, kako je to najbolje rekao Milivoj Bešlin – prvo poluvrijeme. Drugo poluvrijeme je “mirno razdruživanje“ Bosne i Hercegovine.

Allen Beverly u knjizi “Rape warfare: the hidden genocide in Bosnia-Herzegovina and Croatia“ citira izvještaj italijanskog novinara Giuseppea Zaccariae koji je prisustvovao raspravi srpskih generala o izvodljivosti plana RAM (utvrđen početkom devedesetih, prije sukoba i u Hrvatskoj i u BiH) kojim se planirala okupacija dijela hrvatskog teritorija i Bosne i Hercegovine. Prema Zaccariu plan je imao i analizu postupanja prema Muslimanima, koja je upućivala da se treba djelovati na najosjetljiviju strukturu, posebno žene, adoloscente, djecu, što će uzrokovati “zbrku među zajednicama, uzrokujući prije svega strah, a zatim paniku“ i dovesti do njihovog odlaska sa “srpskih teritorija“, a “koordinacija između odlučnih akcija i dobro isplanirana informativna kampanja može izazvati spontani bijeg mnogih zajednica.“

Rusko-srpski plan za “mirno razdruživanje“ BiH je spreman, a “dobro isplanirana informativna kampanja“ osmišljena na vrhu realizira se preko Vučićevih, režimskih medija. I to je ključni razlog zašto smeta Slobodna Bosna i zašto je na meti tih medija, jer, nažalost, kao i devedesetih među rijetkima smo koji raskrinkavaju beogradske planove. I što ne ćutimo na brojne napise rusko-srpskih medija po kojima je Bosna i Hercegovina “nemoguća država“, “frankeštajn država“, “preferens država“… i kako je sve ne nazivaju svakodnevno to “argumentirajući“ lažima i podvalama, koje su već odavno na granici histerije i potpunog ludila kojima se truje srpski narod dok mu objašnjavaju da je stanje u BiH “hibridna okupacija Amerikanaca i Zapada“.

Upravo brojni od tih tekstova i analiza (proizvedeni i objavljeni u ruskim medijima na srpskom jeziku) korištenjem “argumenata“, tvrdnji, teza i hipoteza, koji su identični onima koje iznosi Dodik i koji se navode u “Informaciji o potrebi pokretanja procedure regulisanja odnosa Republike Srpske i Federacije BiH u skladu sa Dejtonskim sporazumom i međunarodnim aktima“ potvrđuju da se radi o zajedničkom, dobro koordiniranom planu, osmišljenom na najvišem rusko-srpskom vrhu.

U “Informaciji“ nema mape razdruživanja Republike Srpske i Federacije BiH, no znači li to da ne postoji, da je nisu uradili eksperti SANU-a, a stratezi iz Kremlja podržali? Nažalost, ne. Mape su kao i devedesetih detaljno razrađene, s tim da su sad planeri u povoljnijoj situaciji zbog etnički očišćene Republike Srpske koju Dodik neprikosnoveno kontrolira.

U novim mapama se ukazuje na “naročito karakteristične i delikatne sektore“. Brčko je posebno problematično jer je ovaj “kondominijumski“ Distrikt, formiran kako bi postao “makaze nad pupčanikom“, odnosno kako bi se “Republika Srpska presjekla na dva dijela i pokušalo preventivno onemogućavanje njenog osamostaljenja“, što je kako se navodi “ucenjivačko ‘vezivanje’ Republike Srpske za Federaciju BiH“, zbog očuvanja cjelovite BiH.

Jedna od preporuka za rješavanje ovog problema je uvezivanje saobraćajnicama. Podsjećamo da je Dodik još prije dvije godine, kao član Predsjedništva BiH, tvrdio da su od “civilizacijske važnosti“ za Brčko plinovod i autoput koji bi Republiku Srpsku preko Brčkog povezao sa Srbijom. Plinovod je trebao finansirati ruski Gazprom a autoput je Dodik namjeravao prepustiti Kinezima.

Prema trasi predloženoj iz RS-a autoput i plinovod bi sjekao koridor Brčko koji je, kako upućeni znaju, upravo sigurnosni koridor za razdvajanje Srbije i Republike Srpske, ali i sigurnosni koridor NATO-a koji iz EU preko Brčkog izlazi na Jadransko more. Dodik nije krio da je o ovom planu razgovarao i s Putinom i da ima njegovu podršku. Koliko je ovaj (geostrateški) plan bio važan za Dodika potvrđuje to što ga je za samo nekoliko mjeseci (2022) čak šest puta stavljao na dnevni red sjednica Predsjedništva BiH za šta nikad nije dobio podršku druga dva člana Predsjedništva, Komšića i Džaferovića, zbog čega je Dodik otvoreno prijetio blokadom Federacije BiH, kao i da “oni dok su na vlasti“ državi BiH neće odobriti niti jedan projekat dok ovaj njegov plan ne bude odobren.

Goraždanski klin

Osim Brčkog, za rusko-srpske planere problematično je i nekoliko, kako ih nazivaju, “džepova“ na međuentitetskoj granici jer sijeku saobraćajnice koje povezuju gradove i oblasti u Republici Srpskoj i otežavaju njeno samostalno funkcioniranje. Ti džepovi su: tešanjsko-jelaški koji presijeca vezu Teslića i Doboja i čelićki koji sječe vezu Lopara i Brčkog. Uz ovo ističu “prekidanje veoma osjetljivih suženja teritorije“ na teritoriji Kozluka (općina Zvornik), Oglečevo (općina Olovo), te “Mrkonjićki vrat“ i “Koridor života“.

Kao posebno “problematičan“ izdvojen je “Goraždanski klin“, kome se posvećuje veća pažnja zbog “sigurnosnih i geoekonomskih razloga, a u perspektivi i sa stanovišta razduživanja Republike Srpske od Federacije BiH“: “Takav tipičan morfo-teritorijalni sklop je izduženi dio Federacije BiH – Goraždanski panhandle. Nastao je od nekadašnje muslimanske ratne tzv. sigurnosne zone UN (jedna od šest uspostavljenih 1993. godine) koja je ‘dejtonskom mapom’ proširena i teritorijalnim, a ne saobraćajnim koridorom spojena sa muslimanskom centralnom Bosnom.

Prostire se od Pendečića kod Trnova do desne dolinske strane Drine kod Goražda (Kolijevke) u dužini od oko 45 kilometara. Na najužem mestu širok je samo pet kilometara, a na najširem 22 kilometra. Uz Drinu, od severnoistočne periferije Goražda do Ustikoline, drumsko rastojanje iznosi oko 26 kilometara. Ima dvadesetak hiljada stanovnika i površinu 570 kvadratnih kilometara, od kojih je 505 u sastavu Bosansko-podrinjskog kantona Goražde, a ostatak pripada Sarajevskom kantonu.

Federaciju BiH prstasto ‘izvodi’ na Drinu, a istovremeno se duboko uklinjuje u istočno ‘krilo’ Republike Srpske i gotovo do presecanja joj narušava kompaktonost. Stoga može da bude saobraćajno, geopolitički i geostrategijski funkcionalizovan suprotno srpskim interesima. Preseca jedinu kvalitetnu drumsku saobraćajnici koja povezuje zapadni dio Crne Gore, istočnu Hercegovinu i gornje Podrinje sa Romanijskim platoom, srednjim i donjim Podrinjem, te jugozapadnom Srbijom.“

Zelena transferzala

Goraždanski klin predstavlja problem i jer presijeca “podrinjsku integracionu osovinu“ istočnog dijela Republike Srpske i drži razdvojenima gornje (Foča) i srednje Podrinje (Višegrad, Bratunac)“: “Između njegovog najisturenijeg djela (uzvodno od Goražda) i granice Republike Srpske (BiH) sa Crnom Gorom nalazi se Oglečevsko suženje (po Oglečevskoj rijeci) gdje se širima teritorija Republike Srpske smanjuje na samo šest kilometara. Radi se o planinskom, šumsko-pašnjačkom, rijetko naseljenom, etnički mješovitom i sigurnosno delikatnom pojasu, osjetljivom na presijecanje.“

U planovim je (i neizostavna) “Zelena transferzala“ kao “ključna karika“ koja povezuje Bosnu i Sandžak i omogućava im prodor na Balkan. Očito da plan razdruživanja Bosne i Hercegovine predstavlja i plan ujedinjavanja teritorije Republike Srpske sa Srbijom, odnosno zaokruživanje “srpske teritorije“.

Podsjetimo da je za “mirno razdruživanje“ (što je već više puta objavio Radio Slobodna Evropa), potrebno promijeniti Ustav BiH i predvidjeti mogućnost referenduma o tom pitanju, za što su potrebni glasovi dvije trećine poslanika u Predstavničkom domu Parlamenta Bosne i Hercegovine.

Osim što bi na to trebali pristati predstavnici Bošnjaka i Hrvata, saglasna bi morala biti i međunarodna zajednica, prije svih članice Vijeća sigurnosti Ujedinjenih nacija, Sjedinjene Države, Rusija, Kina, Velika Britanija i Francuska, bez čije podrške nema prijema u Ujedinjene nacije. Uz to, upravo zbog antidejtonskih i antiustavnih aktivnosti, te secesionističkih najava Milorad Dodik se nalazi na listi američkih i britanskih sankcija.

No, podsjetimo i da je sve to, i još više, trebalo i devedesetih nakon što se SFRJ raspala, a Bosna i Hercegovina kao i druge republike postala suverena država, no Karadžić je uz podršku Miloševića nekoliko godina kasnije ratom dobio Republiku Srpsku. Cijena za to plaćena je u Bosni i Hercegovini krvlju i tlom.

(Slobodna Bosna/foto: Pixabay)