Skip to main content

DINKO GRUHONJIĆ: Vojvodina – poslovni potez koji Beogradu donosi profit čitavo stoleće 

Izdvajamo 27. нов 2018.
4 min čitanja

Monarh u pokušaju, Aleksandar Vučić, otkrio je u nedelju spomenik kralju Petru Prvom u Novom Sadu. Na Trgu republike, sa zastavom republike koju “krasi” kruna, sa himnom Bože pravde, u zemlji koja je po ustavu sekularna i republika.

Postavljen je, dakle, spomenik kralju koji nije svraćao u Novi Sad niti je bio kralj u vreme kada je Novi Sad oslobođen posle Prvog svetskog rata. Kralj Petar je abdicirao još u junu 1914. godine u korist sina Aleksandra, koji je – kao regent – zajedno sa radikalskim prvakom Nikolom Pašićem vodio politiku. Petar jeste bio relativno popularan u narodu, ali ništa više od toga. To jest, nije imao vlast, nije imao uticaj, a njegova popularnost korištena je u propagandne svrhe.

Kralj Petar na spomeniku, naravno, jaše konja, a konj uz to ima podignutu jednu nogu. No, pojedini stručnjaci tvrde da je i to falsifikat. Jer, kad je spomenikom prikazan jahač, pravilo je da podignuta noga konja znači da je umro od posledica ranjavanja. Kada su obe konjske noge podignute, to simboliše da je poginuo u borbi. Dok sve četiri noge na zemlji znače da je junak na konju umro prirodnom smrću. Kralj Petar je umro prirodnom smrću 1921. godine u Beogradu.

U novembru ove godine obeležena je stota godišnjica ulaska srbijanske vojske u Novi Sad, 9. novembra 1918. godine. Cinici su predložili da se na ulazu u Novi Sad podigne ogromni slavoluk tom događaju. I da na njemu, u znak sećanja i zahvalnosti, budu ispisana imena svih onih koji su poginuli u oslobađanju Novog Sada. “Mali” problem predstavlja istorijska činjenica da tada niko nije poginuo. Zašto? Zato što Novi Sad nije ni trebalo oslobađati, pošto se austrougarska vlast i vojska već bila povukla iz njega.

Da stvar bude gora, srbijanska vojska je kasnila tri dana da “oslobodi” Novi Sad. Nakon povlačenja K&K vojske i administracije, vlast u gradu su organizovali “dezerteri”. Navodno su čak pitali srbijansku vojsku, kada je konačno stigla: “Pa, di ste dosad?”.

Svake godine malo izaziva jezu činjenica da se ovakvi slavni datumi obeležavaju uz prisustvo državnih, vojnih i crkvenih “velikodostojnika”. Pošto to podosta liči na Španiju generalisimusa Franka ili Italiju Benita Musolinija. A Benito, kada se prevede sa italijanskog, na srpskom se kaže – Dobrica. Kultovi “oslobađanja” i slavljenja smrti su tipični za profašističke diktature.

Onda su 24. i 25. novembra 1918. održane ujediniteljske skupštine, koje su proglasile priključenje Bačke, Banata, Baranje i Srema Kraljevini Srbiji. Na tim skupštinama, međutim, učestvovali su samo predstavnici slovenskih naroda, dok Mađari i Nemci nisu imali pravo glasa. U brojkama to znači da oko 60 odsto neslovenskog stanovništva nije imalo pravo glasa na tim “narodnim skupštinama”. Ali, tako nekako to uvek izgleda nakon poraza i pobede u ratu. Samo što se onda to jasno i glasno kaže, a ne ovako, spektaklom kojim odjekuju laž i praznina, kojim se zapravo poništava sve što je bilo dobro pre jednoga veka. Zašto? Verovatno zato što bi se onda logično nametnuo i odgovor da je Kosovo krajem 20. veka izgubljeno u ratu sa celim svetom. I onda i pitanja kako smo uopšte došli u takvu situaciju i koji su političari odgovorni za to. A odgovor bi bio: ovi isti koji su sada na vlasti. Falsifikatori.

Ništa od toga nije ni spomenuto u okviru “spektakularnog” obeležavanja 100. godišnjice priključenja Vojvodine Srbiji. Čak je korištena i reč “prisajedinjenje”, koje nema u originalnom dokumentu odluke iz 1918. godine. Tamo lepo piše “priključenje”. A “prisajedinjenje” valjda zvuči arhaičnije, kao iz knjiga starostavnih, da se podcrta da je reč o odluci iz pravednih davnina i istorijskih dubina. Kao i obično, da bi spektakl bio “spontano” uvećan, u Novi Sad su stigle na desetine i stotine autobusa iz cele Vojvodine i Srbije. Pa je “reporterka” Radio-televizije Srbije u živom uključenju u program rekla da se u Novom Sadu okupilo “više hiljada, khm – više stotina hiljada ljudi…” A proslavu je “uveličao” i novopečeni predsedavajući Predsedništva Bosne i Hercegovine Milorad Dodik. On je i inače počesto u Vojvodini. Zlobnici kažu da je to zato što mora da kontroliše investicije u brojne monumentalne nekretnine.

I sve se to događalo u glavnom gradu Vojvodine u kojem je jedan ubijeni političar iz vremena pre Prvog svetskog rata dobio ulicu (Miša Dimitrijević), a njegov ubica, antisemita iz Radikalne stranke – i bulevar i spomenik (Jaša Tomić). U gradu u kojem se i opozicija, koja se predstavlja kao nekakva alternativa Vučićevom kriminalnom ultranacionalističkom režimu, priključila obmanama vlasti tako što je polagala cveće na grob tog istog radikala Jaše Tomića.

Doduše, već 1919. u radikalskom listu “Zastave” objavljen je tekst pod nazivom “Plači, Vojvodino!” Dosanjali su ujedinjenje sa majčicom Srbijom, ali su potom brzo ukapirali da su stvari sve samo ne ružičaste, to jest da je bratska matica nekako više kolonizatorsko-pljačkaški nastrojena spram braće severno od Save i Dunava. A u Vojvodini postoji stara izreka: “Ako smo braća, kese nam nisu sestre”. Kakvo srdačno oduševljenje “prisajedinjenjem” odmah posle 1918. godine, takvo slavlje i 100 godina kasnije.

Dakle, kakav je bilans Vojvodine u proteklih 100 godina, koje je provela u različitim Jugoslavijama, a sada po prvi put, od 2006. godine, u nezavisnoj Srbiji (ne računajući onih pet-šest dana, od 25. novembra do 1. decembra, kada je proglašeno osnivanje Kraljevine SHS)? Te, 1918. godine, Vojvodina je po stepenu ekonomske razvijenosti bila uz bok Sloveniji, razvijenija od Hrvatske i mnogo razvijenija od ostalih jugoslovenskih krajeva. Danas je Vojvodina i zvanično okarakterisana kao nedovoljno razvijeni region nerazvijene Republike Srbije…

Noć nakon otkrivanja spomenika kralj Petru Prvom, na tom istom Trgu republike prelepljene su table sa nazivom trga plakatima “Trg Republike Vojvodine”. Pre toga, u subotu ujutro, osvanule su u više vojvođanskih gradova nalepnice “Posle 100 godina i Hong Kong je rekao doviđenja“, koje je potpisala organizacija Mlada Vojvodina, a potpis je ilustrovan nazivom organizacije i zvezdom petokrakom. Da li je u pitanju rađanje ili simuliranje otpora, pokazaće vreme.

Cirkus je, barem privremeno, otišao iz našeg grada, ali će se sasvim sigurno vratiti…

(Lupiga)