Delegacija Evropske unije u BiH ocenila je da bi kriminalizacija klevete predstavljala nazadovanje u pogledu garancija slobode izražavanja, kao osnovnog ljudskog prava.

Komentarišući Nacrt izmena i dopuna Krivičnog zakona Republike Srpske, kojim se uvode nova krivična dela protiv časti i ugleda, odnosno krivično delo uvrede i klevete, iz Delegacije EU u BiH naglasili su danas da se kvalifikovanje klevete kao krivičnog dela smatra zastarelim pristupom.

Dodali su da je dekriminalizacija klevete u BiH 2002, bila značajno dostignuće za BiH.

„Sloboda izražavanja je osnovno pravo“, istakali su iz Delegacije EU u BIH i ukazali da jedan od 14 prioriteta iz Mišljenja Evropske komisije o zahtevu BiH za članstvo u EU poziva na preduzimanje konkretnih korake u garantovanju slobode izražavanja i slobode medija i zaštiti novinara.

Iz Delegacije EU u BiH su naveli i da nedavno objavljeni Izveštaj Evropske komisije za BiH ističe tendenciju političara i javnih zvaničnika da „uporno koriste mogućnost tužbi kako bi zastrašili novinare i primorali ih na autocenzuru“.

U tom kontekstu, upozorili su, kriminalizacija klevete bi pogoršala, umesto ojačala slobodu izražavanja i slobodu medija.

Nacrt izmena Krivičnog zakona Republike Srpske, koji je pre par dana utvrdila Vlada RS, predviđa da se za uvredu i povredu časti neke osobe može izreći kazna i do stotinu hiljada maraka, odnosno više od pedeset hiljada evra, ako to bude urađeno putem medija ili društvenih mreža.

Narodna skupština RS o ovom zakonu trebalo bi da glasa 14. marta.

OSCE zabrinut zbog kriminalizacije klevete u Republici Srpskoj

Organizacija za evropsku sigurnost i saradnju (OSCE) je duboko zabrinuta nakon odluke Vlade bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska (RS) da preduzme korake ka vraćanju krivičnog djela klevete u Krivični zakonik RS-a.

U zajedničkoj izjavi predstavnica OSCE-a za slobodu medija Teresa Ribeiro i šef Misije OSCE-a u Bosni i Hercegovini Brian Aggeler podsjetili su da je „Bosna i Hercegovina 2001. godine bila prva država u regionu koja je dekriminalizirala klevetu na cijelom svom području“.

Novinari smatraju da su izmjene zakona usmjerene protiv medijalnih sloboda, te da mogu dovesti do samocenzure

„U ovom kontekstu, ovo vidimo kao korak unazad u ionako krhkom okruženju medijskih sloboda u entitetu RS gdje je samo nekolicina slobodnih i nezavisnih medija koji danas rade“, poručili su.

Navode da ovakav razvoj događaja izaziva zabrinutost.

„Jer se odvija uprkos nedavnim uvjeravanjima Ministarstva pravde RS-a da Vlada nema za cilj da radi na izmjenama Krivičnog zakonika RS-a, iako je to prvi najavio predsjednik RS-a Milorad Dodik krajem 2022. godine“, ističu.

OSCE naglašava da su „ovakvi potezi u suprotnosti sa međunarodnim standardima i dobrom praksom i da će dodatno narušiti ukupnu situaciju sa slobodom medija u RS-u.“

Vlada RS-a nedavno utvrđenim izmjenama i dopunama Krivičnog zakona uvodi nova krivična djela protiv časti i ugleda, krivična djela uvrede, klevete, kao i iznošenja ličnih i porodičnih prilika.

Ovim zakonskim izmjenama najavljuju novčane kazne za navedena krivična djela u rasponu od 5.000 do čak 50.000 maraka (od oko 2.500 evra do 25.000 eura).

(Beta/RSE, foto: Evropska komisija)