Crnogorski PEN centar uputio je povodom najave ugrožavanja mira i stabilnosti u Crnoj Gori planiranim ustoličenjem mitropolita Crkve Srbije u Cetinjskome manastiru javni apel crnogorskoj vlasti. Apel je podržalo 160 kulturnih i javnih djelatnika te građana Crne Gore, saopštili su iz PEN centra.
„Duboko zabrinuti zbog rasplamsavanja strasti i opasnosti po očuvanje mira u Crnoj Gori, pozivamo vlast u Crnoj Gori da spriječi najavljeno ustoličenje mitropolita Crkve Srbije u Cetinjskome manastiru, koje dobar dio crnogorske javnosti doživljava kao čin poniženja Crne Gore i Crnogoraca. Neodgovorni pozivi premijera, vicepremijera i predśednika Skupštine Crne Gore na „crkveno-narodni sabor“ na Cetinju, imajući u vidu raspoloženje građana Cetinja i velikoga dijela crnogorskih građana, direktna su prijetnja po mir i bezbjednost te dokaz da je najvišim zvaničnicima jedino stalo do izazivanja i produbljivanja podjela. Takvim svojim porukama, kao i pratećim zastrašivanjima i prijetnjama građanima koji legalnim i legitimnim sredstvima iskazuju revolt zbog osionoga ponašanja Crkve Srbije i marionetske vlade koju ona kontroliše, oni preuzimaju odgovornost za moguće posljedice nametnutoga čina ustoličenja mitropolita Crkve Srbije Joanikija II u Cetinjskome manastiru.
Poznato je da je od svojega osnivanja 1485. godine pa sve do okupacije Crne Gore 1918. godine Cetinjski manastir bio središte Crnogorske pravoslavne crkve, kao jednoga od duhovnih stožera crnogorskoga naroda, ali dugo vremena i državno śedište iz kojega su crnogorski mitropoliti, od kraja XVII do 30-ih godina XIX vijeka, upravljali državom Crnom Gorom. Danas je Cetinjski manastir vlasništvo prijestonice Cetinje, a u njemu se nalazi sveštenstvo i monaštvo Crkve Srbije, dok je kliru Crnogorske pravoslavne crkve pristup Manastiru, samovoljom njegovih današnjih korisnika, zabranjen. Da današnji gosti koji su uzurpirali gostoprimstvo poštuju grad u kojemu se nalaze, da uvažavaju vjerska prava pravoslavnih Crnogoraca koji imaju svoju vjersku organizaciju, Crnogorsku pravoslavnu crkvu, da najposlije poštuju državu i njena obilježja, u Cetinjskome bi manastiru bilo široko za sve ljude dobre volje.
Nažalost, jerarsi Crkve Srbije u proteklih 30 godina u Cetinjskome su manastiru gostili ratne zločince i kriminalce, koji su ih navodno čuvali od Cetinjana i Cetinja, a kakav su odnos imali prema narodu koji je podigao Cetinjski manastir i koji se stotinama godina okupljao oko njega kao iskre slobode – najbolje govore riječi prethodnoga mitropolita Crkve Srbije u Crnoj Gori, koji je Crnogorce smatrao „Đilasovom kopiladi“, poredio ih s volovima, njihov jezik nazivao goveđim, Crnu Goru smatrao „fildžan državom rođenom u Brozovom jajcu“, muslimane nazivao „lažnim ljudima lažne vjere“ i sl. Taj golemi teret mržnje koji je u amanet ostavio prethodni mitropolit danas nosi njegov duhovni nasljednik koji, baš kao i on, Crnogorce smatra izmišljenom nacijom i nipodaštava sve elemente crnogorske duhovnosti i identiteta.
Djelatnost Crkve Srbije u Crnoj Gori, nažalost, suprotstavljena je osnovnoj evangelističkoj i soteriološkoj ulozi hrišćanske crkve i svedena je na asimilaciju Crnogoraca kao početnu fazu uništenja crnogorske države. Ponašanje Crkve Srbije u političkim procesima u potonjih 30-ak godina, a osobito u prethodnih nešto više od godinu i po dana, dokaz su da je riječ o organizaciji koja je instrument realizacije političkih planova države Srbije, koja svoje ambicije za osvajanje suśednih teritorija više ne deklariše pod imenom Velika Srbija, već koristi eufemizme poput Srpski svet ili Otvoreni Balkan.
Vrijednosti antifašizma, sekularizma i multikulturalizma danas su u Crnoj Gori ugrožene. Vlast koja je u cjelini pod kontrolom Crkve Srbije ne preza od otvorene segregacije, revanšizma i šovinizma u odnosu prema svim građanima koji ne ispoljavaju servilnost Crkvi Srbije i ne podržavaju njene asimilacijske namjere u Crnoj Gori. Pored uskraćivanja ličnih i kolektivnih prava nepodobnim građanima, na posebnome su se udaru vlasti našli pravoslavni Crnogorci kojima se priječe i osnovna vjerska prava, pa im zbog njihove nacionalne pripadnosti i privrženosti Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi – kao vjerskoj organizaciji koja je, za razliku od Crkve Srbije, registrovana u Crnoj Gori – danas nije omogućeno da u crkvama koje su gradili njihovi preci i koje su do 1918. godine bile vlasništvo države Crne Gore, upražnjavaju vjerske obrede, a čak su i grobovi njihovih predaka antidržavnim i anticivilizacijskim aktima nove vlasti prepisani u vlasništvo Crkve Srbije, kao ustanove države Srbije.
Imajući sve ovo u vidu, jasno je da je najavljeno ustoličenje mitropolita Crkve Srbije Joanikija II u Cetinjskome manastiru akt provokacije i poniženja Cetinjana i građana Crne Gore koji se nacionalno iskazuju kao Crnogorci i koji imaju punu svijest o svojem porijeklu i identitetu. Odgovorna vlast bi u situaciji kad su nacionalne strasti i političke podjele dovedene do usijanja učinila sve da se izbjegne radikalizacija i spriječe neželjene posljedice, no umjesto toga crnogorski najviši zvaničnici čine sve da uzurpatorima trona Svetoga Petra Cetinjskoga, pod policijskim kordonima i uz opsadu grada, omoguće da trijumfalno proglase da su osvojili i ponizili Cetinje, Grad heroj, vjekovnu slobodarsku luču crnogorsku.
Pozivamo stoga vlast u Crnoj Gori da odustane od nasilnoga pokušaja ustoličenja mitropolita Crkve Srbije u Cetinjskome manastiru i da taj čin, budući da je očigledno podređena Crkvi Srbije i izvršilac njenih naloga, organizuje u śedištu Crkve Srbije u Beogradu ili u nekoj od crkava u Crnoj Gori koja je vlasništvo te ustanove a koja je izgrađena u proteklih 30-ak godina uz štedru podršku Države Crne Gore. Svaki drugi scenario nosi sa sobom velike izazove i opasnost da se krhki mir u Crnoj Gori naruši, a građani Crne Gore izlože bezbjednosnim rizicima. U toj situaciji, za koju se nadamo da će biti izbjegnuta, sva odgovornost za posljedice pripašće crnogorskoj vlasti.“
STUPS: Eskalacija