S vremena na vreme se u Mađarskoj rasplamti rasprava čije osnovno pitanje glasi: da li je dozvoljeno upustiti se u razgovor sa ekstremno desnim elementima? Ukoliko Jobik (Pokret za bolju Mađarsku) smatramo ekstremno desničarskom partijom, onda se može reći da je prema gotovo jedinstvenom mišljenju unutar političke javnosti odgovor na gore postavljeno pitanje: da.

Argumenti za da su višeslojni: počev od toga da se Jobik računajući od njegove tzv. sladunjave kampanje započete 2013. mnogo promenio u retorici, sve do toga da je upuštanje u razgovor efikasnije oružje od opiranja, ignorisanja. Predstavnici Jobika, koji trenutno ima poslaničku grupu treću po veličini sede u parlamentu, uzimaju reč, učestvuju u radu parlamentarnih odbora, gostuju u političkim debatnim emisijama i nije karakteristično da bi njihova aktivnost bila bojkotovana.

Međutim, drugo je pitanje koje se odnosi na saradnju. Jobik (za sada) ne smatra svojim partnerom nijedna mađarska parlamentarna stranka, ali ne zna se ni za prekogranične partnerske organizacije, ako ne računamo Pokret mađarske nade iz Subotice, koji već preko dve godine tavori u hibernaciji. Čak ih ni za čelnu figuru evropske ekstremne desnice smatrana Marin Le Pen nije uzela u ekipu.

Šta proizilazi iz toga što je pre neki dan došlo do „susreta na predsedničkom nivou“ između Mađarskog pokreta i Jobika? Zasad ništa. „Iniciranje uspostavljanja veza“ je doduše granični slučaj – negde na sredini puta između „upuštanja u razgovor“ i „saradnje“ – ali, MP ima dobar alibi: „Još se nakon aprilskih izbora svim parlamentarnim činiocima u Mađarskoj obratio pismom obaveštenja i iniciranja uspostavljanja veza“. Odnosno: inicirali su susret sa svima koji su voljom mađarskih birača došli do mandata u parlamentu i Jobik je bio prvi među tim partijama koji je reagovao na inicijativu. Ovo do sada je još i odbranjivo.

Pitanje jeste da li će biti, može li biti nastavka ove priče u pogledu Jobika.

Mađarski pokret od svog osnivanjai naročito od izbora koji su za njega okončani polovičnim rezultatom očajnički pokušava da se pozicionira u vladajućim krugovima Mađarske – ne sa prevelikim uspehom.

Fides gotovo da uopšte ne prima k znanju postojanjeMP-a, što su u pokretu do sada stoički trpeli, ali to što ni na poslednji sastanak Stalne mađarske konferencije nisu dobili poziv je prevršilo. Odnos mađarske vlade nazvali su nepravednim, besprimernim i štetnim; to su teške reči koje sugerišu da se na kratak rok sada već ne nadaju partnerstvu sa Fidesom.

Ima primera, i u Slovačkoj i u Rumuniji, da je jedna formacija koja zastupa (i) mađarske manjinske interese sposobna da opstane i bez moćne podrške mađarske vlade, ali i Hid-Most i RMDSZ raspolažu sa takvim plusom sa kojim MP ne raspolaže: u slučaju jedne mešoviti karakter (Hid može da računa ne samo na glasače mađarske nacionalnosti), dok je u slučaju druge mađarska glasačka baza mnogo veća nego u Vojvodini.

Mađarski pokret, ukoliko Fidesovu ruku pomoći smatra konačno izgubljenom, može da uradi dve stvari: da jača mešoviti karakter (proširi na pokrajinski nivo, ono što je pod vođstvom Jenea Maglaija započeo u Subotici), ili da jača veze sa jedinim ozbiljnijim takmacem Fidesa, odnosno čak možda i njegovim budućim koalicionim partnerom – Jobikom.

To dvoje se međusobno isključuje, jer je Jobik, sa pravom, na izuzetno lošem glasu među onim srpskim glasačkim krugovima na koje bi MP eventualno mogao da se osloni.

Ali, ne želim da hladne glave, sa lažnim pragmatizmom nastavljam analizu šta bi mogao da donese jedan ili drugi izbor, šta je ono što bi bilo se izgubilo na ćupriji, a eventualno dobilo na mostu. Ne. Saradnja sa Jobikom – sladunjavost ovamo, retorički obrt onamo – u potpunosti treba da bude neprihvatljiva za svaku partiju (ili sličnu tvorevinu) koja iole drži do sebe, odnosno za osobu demokratskih osećanja. Jobik nijednog trenutka nije porekao svoje (nekadašnje?) povezanosti sa antisemitskim, neonacističkim, isključivim, militarističkim organizacijama.

Jobik jednostavno ne može biti opcija za Mađarski pokret. Od toga ipak treba biti gadljiviji, čak i onda ako su i, inače, u interesu osvajanja ili povraćaja vlasti političari spremni na mnogo šta.

(Tekst je objavljen na hu.autonomija.info)