Da crnogorska državnost ne može da bude zaokružena bez rešavanja problema uplitanja srpske crkve u tamošnje društvene i političke tokove, smatra istoričar Milivoj Bešlin.

On je u izjavi za naš list, povodom aktuelne posete patrijarha Srpske pravoslavne crkve Crnoj Gori, istakao da je razlog zbog čega se Ruska i Srpska pravoslavna crkva protive autokefalnosti Ukrajinske pravoslavne crkve upravo mogućnost priznanja nezavisnosti makedonske pravoslavne crkve, kao u perspektivi i crnogorske. U kontekstu toga, odnosno o opasnostima uplitanja čelnika SPC u političke poslove, Milivoj Bešlin navodi da se ta uloga dominantno iscrpljuje u daljem propagiranju i zastupanju velikosrpske ideje, pre svega, zauzimajući ideološke pozicije pretenzija na Kosovo, Crnu Goru, Bosnu i Hercegovinu, delove Hrvatske pa i Makedonije. Ono što ne smeju političari otvoreno da zastupaju, čine crkveni velikodostojnici. Crkva je „noga u vratima“ ideologije velikodržavlja, navodi naš sagovornik.

Posetu Irineja Crnog Gori pratile su vesti o mogućnostima da mu bude zabranjen ulazak u tu državu, s obzirom na vrlo oštre izjave koje je davao nakon što je najavljeno zakonsko uređenje crkvenih finansija i imovine. Irinej je poredivši današnji položaj Srba u Crnog Gori sa onim koji je preovladavao za vreme Nezavisne Države Hrvatske, tokom Drugog svetskog rata, banalizovao i relativizovao ustaške zločine, smatra Milivoj Bešlin. Sagovornik našeg lista dodaje da kada se fašizam uporedi sa bilo kojom ideologijom ili poretkom, time je već izvršena njegova normalizacija.

Predsednik Crne Gore Milo Đukanović pozvao je patrijarha da povuče izjavu, a Irinej je odgovorio da će to učiniti ako dobije garanciju za očuvanje vlasništva nad imovinom koju Srpska crkva kontroliše u Crnoj Gori. Time je je potvrdio da mu je stalo do materijalnog dobra a ne do položaja Srba, mišljenja je Bešlin.

Inače, patrijarh je, povodom svoje nedavne izjave da Srbi u Crnoj Gori imaju tretman kao u za vreme Drugog svetskog rata, rekao „da bismo bilo koji problem počeli da rešavamo, moramo se s njim suočiti“. „Nije, do sada, sa odgovarajućeg mesta i na odgovarajući način definisan položaj srpskog naroda u Crnoj Gori. Ukoliko je izjava koju pominjete pomogla da se otvoreno govori o problemima Srba – asimilaciji, diskriminaciji po različitim osnovama, brutalnom zatiranju i falsifikovanju istorije, pokušajima otimanja svetinja, kulturnog i verskog nasleđa – više sam nego zadovoljan“, rekao je Irinej.

Irinej smatra i da je Crna Gora „istorijski klasična srpska zemlja“. „Pošto je Crna Gora istorijski klasična srpska zemlja, naša Sparta, kako se ranije govorilo, i SPC mora biti ono što jeste i što je oduvek tamo bila, pod bilo čijom vlašću, turskom, mletačkom, komunističkom, stožer pravoslavlja i srpstva, srpstva u smislu čuvanja, negovanja i unapređivanja pravoslavne kulture, ali i jasne odbrane ugroženih prava naroda i pojedinaca. To nikako ne znači ugrožavanje države i vlasti ili njihovih prerogativa“, rekao je Irinej.

Patrijarh Irinej je u ponedeljak posetio Crnu Goru sa antiohijskim patrijarhom Jovanom Desetim, sa kojim je obišao Cetinjski i manastir Ostrog, kao i Saborni hram Hristovog vaskrsenja u Podgorici.

(Snežana Čongradin, Danas)