Majski izbori u Bačkoj Palanci ostaće upamćeni po tome što su stranke, sada već bivše vlasti, osvojile prepolovljen broj glasova u odnosu na prethodne izbore. Lokalni izbori prošli su u senci republičkih i predsedničkih, stranke su u prvi plan isticale lidere, a i predizborne teme bile su više državne nego lokalne.

U takvoj atmosferi najviše glasova osvojila je Demokratska stranka. Kada su u pitanju izbori za lokalnu samoupravu, lista DS-Aleksandar Borković osvojila je 17,73 posto i 9 odborničkih mandata. Sa 16,65 odsto osvojenih glasova na drugom mestu nalazi se lista pokrenimo Opštinu Bačka Palanka-Tomislav Nikolić, koalicija SNS-PS koja je osvojila 9 odborničkih mandata. Trećeplasirani su socijalisti, koalicija SPS-PUPS-SDPS koja ima 8 odbornika. Srpska radikalna stranka sa 7 osvojenih odborničkih mandata zauzela je četvrto mesto. U SO Bačka Palanka ulaze i DSS sa 7,99 odsto odnosno 4 odbornička mandata i najveće iznenađenje lokalnih izbora – pokret Dveri za bolji život koji je dobio poverenje 5,21 odsto biračkog tela odnosno 2 odbornika. Dve manjinske liste prešle su prirodni prag, tako da Stranka vojvođanskih Slovaka sa 4,76 odsto ima dva svoja predstavnika u budućem sazivu bačkopalanačke Skupštine. Savez vojvođanskih Mađara po prvi put ima svog predstavnika u SO, sa osvojenih 1,96 odsto.

Najbliži prelasku cenzusa bile je Liga socijaldemorkata Vojvodine sa 4,09 odsto. Ispod cenzusa ostali su SPO sa 3,63, lista Preokret sa 3,19, Jedinstvena Srbija sa 2,3 odsto i URS sa 1,72 odsto osvojenih glasova.

Upodobljena vlast

Na talasu republičke kombinatorike, Bačka Palanka je novu vlast dobila 3. jula, kada je za predsednika izabran socijalista Bojan Radman, nekadašnji predsednik MZ Obrovac. Mesto predsednika Skupštine Bačke Palanke dobio je Mita Lačanski iz Demokratske stranke Srbije.

Konstituisanje nove bačkopalanačke vlasti nije prošlo bez skandala. Bivši predsednik opštine, radikal Dragan Bozalo optužio je nekoliko dana pred konstitutivnu sednicu socijaliste i Radmana da pokušavaju da kupe neke od odbornika iz redova SRS. On je svojih sedam novoizabranih odbornika snimio pred ulazom u zgradu Policijske stanice Bačka Palanka i izneo niz optužbi na račun, pre svega, ovdašnje SPS, odnosno njenog predsednika Bojana Radmana.

– Naše odbornike (ima ih sedam) „napadali“ su pojedini predstavnici SPS, tražili od njih da napuste SRS, a ja im obećavam da znaju kako će se odupreti ovom napadu koji je postojao i pre nekoliko godina – izjavio je Bozalo u snimku koji je objavljen na TV BAP.

Radman je demantovao navode Bozala, a sa naprednjacima, DSS-om i Dverima potpisao je „Platformu“ za formiranje i funkcionisanje skupštinske većine. Platforma podrazumeva obavezu ispunjavanja: javnosti rada, efikasnosti i racionalizaciju rada opštinske uprave i javnih preduzeća, podsticanja zapošljavanja, privlačenja investicija, socijalnih davanja i bolju saradnju sa susednim opštinama.

Potpisivanjem Platforme stvorena je većina. Nova vlast oformljena je sa 23 od ukupno 42 odbornička mesta.

U nastavku konstitutivne sednice Skupštine opštine Bačka Palanka, za potpredsednicu Skupštine opštine izabrana je Maja Pilipović iz Srpske napredne stranke.  Sednicu su prethodno napustili odbornici Demokratske stranke, Saveza vojvođanskih Mađara, Saveza vojvođanskih Slovaka i Srpske radikalne stranke. Oni su osporili legitimnost glasanja, pošto mu je prethodila verifikacija mandata za tri nova odbornika iz redova DSS-a i Saveza vojvođanskih Slovaka.

Demokrate i radikali zahtevali su da se verifikacija novih mandata obavi nakon konstituisanja Skupštine opštine.

Vlast ne želi da komunicira

Novi predsednik opštine Bojan Radman rođen je 1979. godine, po obrazovanju je poljoprivredni inženjer i bavi se povrtarstvom. U SPS-u je još iz perioda devedesetih godina, a pre ove funkcije, bio je predsednik MZ Obrovac.

U novoj bačkopalanačkoj administraciji obećavali su odgovore na naša pitanja više od dva meseca, ali do momenta kada je nastao ovaj tekst odgovorni u ovoj opštini prekinuli su svaki kontakt.

Alekandar Borković, prvi čovek opozicione Demokratske stranke u Bačkoj Palanci kaže da se nova vlast od konstituisanja do danas mahom bavi odnosima unutar koalicije i imenovanjima u institucije koja kasne mnogo više nego što bi smele.

– Utisak je da su oni sve ovo vreme radili na usaglašavanju stavova, raspodeli resora i pozicija. Većina je od starta bila tanka, a takva je i danas. Tek posle pet meseci postavljen je direktor Direkcije za izgradnju Đorđe Vujičić, što je najvažnija funkcija u opštini, a to pokazuje u kakvim se odnosima nalazi koalicija – kaže Borković koji je i odbornik u Skupštini opštine.

On tvrdi da u opštinskom parlamentu sada traje proces „kupovine odbornika“.

– Pokret socijalista preuzima odbornike iz opozicije i od koalicionih partnera i biće vrlo zanimljivo šta će se događati u nekom narednom priodu, jer dolazi očigledno do pregrupisavanja snaga unutar vladajuće koalicije. Pre neki dan jedna naša odbornica je prešla u Pokret socijalista. Nama ostaje nejasno šta oni nude u ovoj stranci. Poslove, novac ili je sve stvar ideologije – kaže Borković.

DS je, inače, odmah posle formiranja nove vlasti podneo tužbu Upravnom sudu na osnivačku skupštinu na kojoj je, tvrdi, bilo značajnog kršenja zakona i poslovnika.

– Pet meseci smo čekali odluke suda koji je na kraju presudio u korist vladajuće koalicije – kaže Borković.

On tvrdi da ni od departizacije u opštini nema ništa, iako su neke od vladajućih stranaka na tome gradile predizbornu kampanju. Stranačkih zapošljavanja je bilo, kaže Borković, i u javnoj upravi i preduzećima kojima upravlja opština.

Bačkopalanačka skupština je, od formiranja do danas usvojila završni račun za 2011. godinu i dva reblansa budžeta za 2012. Prvi rebalans urađen je u julu, a drugi sredinom novembra i o njemu još nema dostupnih podataka na zvaničnom sajtu opštine.

Ipak, i prvi rebalans daje jasnu sliku u kakvim ekonomskim okolnostima funkcioniše Bačka Palanka.

Velika nezaposlenost

Ova zapadnobačka opština ima 60.966 stanovnika i stopu nezaposlenosti od 25,8 odsto. Podaci koje obezbeđuje Agencija za strana ulaganja i promociju izvoza SIEPA govore da nezaposlenih ima 7.795 dok neku vrstu radnog odnosa ima 12.450 Bačkopalančana. Prosečna neto plata u 2011. godini bila je 400 evra, što je u okviru prosečne plate u Srbiji. Javna uprava u prošlom sazivu imala je 80 radnika više nego što bi smela po zakonu koji reguliše rad lokalnih uprava. Do danas je taj broj dodatno porastao, tvrde u opoziciji, ali ne znaju da kažu za koliko.

U takvim uslovima u budžet opštine u prethodnoj budžetskoj godini slilo se bezmalo 1,2 milijarde dinara, dok je rebalans predvideo 21 milion više. Rashode je opština predvidela u iznosu od 1,1 milijardu dinara, no taj je broj ubrzo pao te je pravljen i drugi rebalans budžeta.

Na plate opštinskih funkcionera i zaposlenih u javnom sektoru predviđeno je oko 250 miliona dinara, dok je na putovanja, održavanje, usluge po ugovoru i specijalizovane usluge dato preko 465 miliona dinara. Rebalans je pokazao da Bačka Palanka nema razvojni budžet, te da se malo novca izdvaja za investicije. Tako je za implementaciju Plana razvoja opštine izdvojeno tri miliona dinara, za održavanje puteva 53 miliona, urbanizam i uređenje zemljišta 62 miliona.

Kako Bačka Palanka već duže vreme ima Fond za razvoj poljoprivrede, u ovu oblast je otišlo ukupno 10 miliona, dok je na program zaštite, uređenja i korišćenje poljoprivrednog zemljišta izdvojeno skoro 139 miliona dinara.

U ovoj opštini o komunalnim poslovima staraju se: JP „Standard“ i JKP „Komunalprojekt“, dok od opštinske kase zavise još i Dom zdravlja „Dr Mladen Stojanović“, Predškolska ustanova „Mladost“, JP „Televizija BAP“, JIP „Radio BAP“ i Kulturni centar– Bačka Palanka, a tu je i JP SRC „Tikvara“.

Trenutno najveći problemi opštine su vodovod i kanalizacija kojih ili nema u selima oko Bačke Palanke ili nisu adekvatni. U samoj varoši vodovodni sistem je dotrajao i zreo za rekonstrukciju, a Aleksandar Borković iz DS kaže da vlast može rešavati ove probleme onoliko koliko bude imala komunikcije sa pokrajinskim organima.

– Činjenica je da je sve što je finansirano u opštini u poslednjih 10 godina, išlo preko Pokrajine. Utisak je, a i novi rebalans budžeta to najavljuje, da Bačka Palanka nema neka značajna sredstva za investicije tog tipa – objašnjava Borković

U Opštini ima trenutno više od 700 preduzeća, među kojima su najveći „Sintelon“, jedan od najuglednijih proizvođača PVC podnih obloga i tepiha u Evropi, a otvorio je fabrike u Rusiji „Sinteros“ i Ukrajini „Vinisin“. Tu je i AIK Bačka Palanka koji proizvodi hranu, PIK „Podunavlje“ za poljoprivrednu i industrijsku proizvodnju u Čelarevu; Zemljoradnička zadruga „Pivnice“, „Duvankoop“ koji proizvodi i obrađuje duvan. Od većih firmi, Bačka Palanka još ima i firmu za proizvodnju mašina i alatki „Majevica“, „Nopal“ proizvođača elektroinstalacionog materijala, „Jedinstvo“ koje proizvodi metalne galanterije za domaćinstvo te „Merkur“ koji proizvodi kožne i metalne galanterije.

Pored radnih mesta, Bačka Palanka od dobrog dela velikih proizvođača nema direktne koristi. Kako nam je rečeno, deo njih sedišta firmi imaju u drugim opštinama ili državama gde i plaćaju poreze koji, po zakonu, idu lokalnoj samoupravi.

U Bačkoj Palanci postoji jedna predškolska ustanova, 12 osnovnih i tri srednje škole. U dve osnovne škole (Pivnice i Silbaš) nastava se izvodi i na slovačkom jeziku, a u dve osnovne škole (Bačka Palanka i Čelarevo) neguje se slovački jezik i kultura. U školama u kojima se izvodi dvojezična nastava celokupna administriranja su dvojezična. Pored toga, postoje još i Gimnazija „20. oktobar“, Tehnička škola „9.maj“ i ekonomsko-trgovinska škola „Dr Radivoj Uvalić“. Bačka Palanka na obrazovanje godišnje izdvaja nešto više od 13 odsto budžeta ili skoro 1,5 milijardu dinara, a najveću stavku predstalja osnovno obrazovanje. Kapaciteti škola u opštini dovoljni su za broj učenika.

Inače, bivša vlast u opštini, predvođena Srpskom radikalnom strankom, bila je odlučila da otvori Kancelariju za mlade, a urađena je i usvojena lokalna Strategija za mlade koja podstiče aktivizam, samozapošljavanje, učešće u društvenim i kulturnim događjima.

U situaciji u kojoj opština ima više od 25 odsto nezaposlenih, velika su i socijalna izdvajanja. Bačka Palanka na funkcionisanje Gerontološkog centra godišnje izdvaja 3,5 miliona dinara. Oko 8,5 miliona se planira za trenutnu socijalnu pomoć, 5 miliona je predviđeno za ugrožena lica, a postoji i naknada za prvo dete u ukupnom iznosu od tri miliona dinara. Potrebe ugroženog sloja Bačkopalančana veće su od onog što je opština trenutno spremna da izdvoji.

Bačka Palanka ima oformljen uslužni centar za građane. Dokumenta građani mogu tražiti u šalter-sali, telefonom ili popunjavanjem obrasca na zvaničnoj internetskoj stranici www.backapalanka.rs. Sajt opštine nudi osnovne podatke o mestu, javnoj upravi, Opštinskom veću i Skupštini, kao i informacije važne građanima. Tu je moguće informisati se o potezima vlasti kroz Službeni list, čiji se sadržaj objavljuje nakon svake sednice Skupštine opštine.

Informisanje građana u Bačkoj Palanci obavlja se kroz TV „BAP“ i Radio „BAP“, koji se subvencionišu iz budžeta. Prema rebalansu budžeta za ova dva medija izdvojeno je ukupno 32 miliona dinara.

Petar Klaić (Autonomija)

Želite više informacija?

(Tekst je napisan u okviru projekta „Mediji i lokalne samouprave“, koji Nezavisno društvo novinara Vojvodine realizuje uz podršku Rockefeller Brothers fondacije. Više informacija o gradovima i opštinama Vojvodine možete naći na našem sajtu www.najgradonacelnik.org. Cilj nam je da građani na jednom mestu dobiju informacije i analize rada vojvođanskih lokalnih samouprava.)

SLUČAJ „KARAĐORĐEVO“

Bačka Palanka na svojoj teritoriji ima više od 420.000 hektara obradivog zemljišta, a manje je poznato da je deo tog zemljišta u okviru nekada čuvene Vojne ustanove „Karađorđevo“. Danas je to zemljište predmet spora između lokalne samouprave i Vojske Srbije, a predsednik opštine Bojan Radman tvrdi da opština gubi na stotine miliona dinara godišnje zbog toga što Vojska daje državne njive u podzakup, pod vid poslovno-tehničke saradnje, što po zakonu nij dozvoljeno.
U ime opštine Bačka Palanka ovdašnje Javno pravobranilaštvo krajem oktobra ove godine uputilo je inicijativu Vladi Srbije, odnosno Ministarstvu poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, kojom traži razrešenje spora oko oranica koje decenijama koristi Vojska, odnosno nekadašnja VU „Karađorđevo“ koja je sada pogon Vojne ustanove „Morović“. Poljoprivrednici iz okolnih sela, ali i lokalna samouprava, smatraju da nekoliko hiljada hektara državnih oranica moraju biti predmet zakupa, odnosno licitacije. , Ministarstvo poljoprivrede ima razumvanja za lokalnu samoupravu, ali Ministarstvo odbrane ne želi da se odrekne nekoliko hiljada hektara državnih oranica.
„Opštinsko javno pravobranilaštvo, na osnovu dokumentacije kojom raspolaže Opštinska uprava, došlo je do značajnih podataka“, navela je u inicijativi OJP Olga Pališaški. „Rešenjem bačkopalanačkog sreza, čiji je pravni sledbenik opština Bačka Palanka, od 12. maja 1954. godine, ergeli ’Karađorđevo’ dodeljeno je 2.743 hektara poljoprivrednog zemljišta koje je ona unela u Lovačko šumsko poljoprivredno dobro ’Karađorđevo’ iz Karađorđeva, a kasnije, tokom 1970. godine, prenela u Vojnu ustanovu ’Karađorđevo’. Osim tog zemljišta, rešenjem Narodnog odbora Sreza Bačka Palanka dodeljeno je 1953. godine i Seljačkoj radnoj zadruzi ’Budućnost’ iz Obrovca 570 hektara zemljišta iz poljoprivrednog fonda opštenarodne imovine pa je i to zemljište uneto u VU ’Karađorđevo’. Nesumnjivo je da je od opštine Bačka Palanka VU ’Karađorđevo’ dodeljeno na korišćenje ukupno preko 3.000 hektara poljoprivrednog zemljišta“.
Nadležni u lokalnoj samoupravi ističu da je danom stupanja na snagu Zakona o poljoprivrednom zemljištu, članom 94 određeno da se poljoprivredno zemljište u državnoj svojini prenosi na upravljanje Ministarstvu poljoprivrede do donošenja odluke o davanju u zakup tog zemljišta. Istim Zakonom (čl. 62, stav 2) rečeno je da se poljoprivredno zemljište u državnoj svojini, koje je dato u zakup, ne može davati u podzakup.
„Suprotno tim zakonskim odredbama, Ministarstvo odbrane, odnosno VU ’Morović’, raspisuje javni poziv za dostavljanje ponuda za ugovaranje zajedničke proizvodnje u ratarstvu u sezoni 2012–2013. godine na oraničnim površinama pogona ’Karađorđevo’, i to po partijama“ – ističe Olga Pališaški. „Oglas je objavljen 4. oktobra ove godine, a bačkopalanačka opština je istog dana uložila prigovor i javni poziv je poništen. Takvim raspolaganjem državnim poljoprivrednim zemljištem VU ’Morović’ – a reč je o nekoliko poslednjih godina – ta ustanova ostvarila je protivpravnu korist radeći suprotno članu 71 Zakona o poljoprivrednom zemljištu, što je znatno oštetilo budžet Srbije, Vojvodine i opštine Bačka Palanka“, kaže se u inicijativi pravobraniteljke.
Prvobranilaštvo naglašava da je zbog takvog načina korišćenja državnog poljoprivrednog zemljišta lokalna samouprava došla u situaciju da ne ubira nijedan od prihoda na koje ima pravo po pozitivnim propisima. Istovremeno, opština trpi štetu prouzrokovanu korišćenjem saobraćajnica, kanalske mreže i druge infrastrukture za čije saniranje trebaju značajne pare koja opštinski budžet ne može da obezbedi. U neravnopravnom položaju su posebno registrovana poljoprivredna domaćinstva, koja jedino na teritoriji bačkopalanačke opštine nemaju jednako pravo na korišćenje poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini, a Zakon im daje to pravo.
Pomenute oranice su gotovo dva meseca u blokadi jer poljoprivrednici iz Obrovca, Mladenova, Tovariševa…, ne dozvoljavaju vojnoj mehanizaciji da ore i seje, a deo su uzorali sami. U lokalnoj samoupravi kažu da i Vojska ima pravo da učestvuje na licitaciji za zakup tih oranica, baš kao i registrovana poljoprivredna domaćinstva. Ovde se spominje kao mogućnost da se u dogledno vreme eventualno formira i poljoprivredni kombinat kojim bi upravljala lokalna samouprava, poput Poljoprivrednog kombinata „Beograd“, čiji je vlasnik glavni grad.