“Crkva Srbije! Tako vam piše u crkvenom rodnom listu aman uzaman. Tako je odlučeno 1879. kad ste dobili autokefaliju. Tako vas se vodi u diptihu vaseljenskog pravoslavlja. Nema tu ni “Svetosavlja”, ni “Pećke patrijaršije”, ni “duhovnog prostora od “Subotice do Ulcinja i od Vukovara do Prizrena”. Samo jedno ime: Crkva Srbije. I to upravo potvrdi vaš visoki protojerej Gojko Perović. A što ćemo sad?!”

Eh, da mi je euro za svaki put kad neko iz Crkve Srbije – pardon, “Srpske pravoslavne crkve”, kako sama sebe voli nazivati – krene da objašnjava kako je “Crkva Srbije” zapravo uvreda, “ulični štos”, izmišljotina DPS-a, montenegrinskih separatista, NATO pakta, neoustaša… sve dok ne stigne Gojko Perović, visoki protojerej-stavrofor iz Podgorice, i hladno, mirno i bez zadrške kaže: “Pa jeste, tako piše – Crkva Srbije – u sveštenom diptihu Vaseljenske patrijaršije.” Ajoj. Znači, nije reklo uličarstvo, nije tvorevina Mila Đukanovića, nije dosjetka kafanskih ateista, nije neprijateljski projekat CIA-e, hrvatske obavještajne službe i Soroša, nego: tako vas zovu svi pravoslavni u svijetu, uključujući i Vaseljensku patrijaršiju u današnjem Istambulu. Pa što se onda stidite, srpska braćo u mantijama?

Otkud tolika panika kada neko izgovori “Crkva Srbije”? Je li to možda zato što taj naziv ogoljava istinu pred narodom: da ova institucija, ovakva kakva jeste danas, nije crkva “srpskog naroda gdje god da je”, već jednostavno – državna crkva jedne države: Srbije. I ne, nije to uvreda, nego čista faktografija i geografija pride. Tako vas zovu vaša pravoslavna braća diljem svijeta. Tako vam piše u crkvenom rodnom listu aman uzaman. Tako je odlučeno 1879. kad ste dobili autokefaliju. Tako vas se vodi u diptihu vaseljenskog Pravoslavlja. Nema tu ni “Svetosavlja”, ni “Pećke patrijaršije”, ni “duhovnog prostora od “Subotice do Ulcinja i od Vukovara do Prizrena”. Samo jedno ime: Crkva Srbije.

I tu dolazimo do pitanja svih pitanja: Zašto vas je sramota vlastitog imena? Zamislite, recimo, da sutra neko kaže Katoličkoj crkvi: “Ne možete se više zvati Rimokatolička crkva. Nema tu Rima. Vi ste univerzalni, planetarni!”

Ili da neko naredi Grčkoj crkvi da se ne zove više Grčka, jer to vrijeđa Makedonce, Srbe i ostale kojima sveti Jovan Damaskin nije baš baš Grk.

Ali Crkva Srbije bi da se zove “Srpska”, kao da je to šire, svetije, nadzemaljskije. Kao da “Srpska” automatski znači i “božanska”, i “istorijska”, i “carska”, i “nadkanonska”. “Veća i izvornija, šta li? Ali, gospodo iz Crkve Srbije, ako vas ime “Crkva Srbije” sputava, pa ne možete više agresivno širiti svoje ingerencije na Crnu Goru, Bosnu i Hercegovinu, Sjevernu Makedoniju i Hrvatsku – možda nije problem u imenu, već u vama? Jer ako vas definicija ograničava, onda je možda vrijeme da se zapitate šta zapravo jeste vaša misija? Da li da budete servis jedne države i njenih agresivnih nacionalističkih geopolitičkih pretenzija – ili bi trebalo da budete duhovna ustanova?

Ako ste “Crkva Srbije”, onda sjedite u Beogradu i bavite se vjernicima iz Srbije. A ako niste, onda se borite za status neke nove ekumenske crkve, pa recite svijetu: “Mi smo Crkva svih Srba, kao što je Rimokatolička crkva svih katolika.” Ali to nećete. Jer Vaseljenska patrijaršija zna gdje vam je teritorija, zna gdje vam je jurisdikcija, i zna kako se zovete. I sad je neko “nevaspitan” jer vas oslovljava onako kako vas oslovljavaju i u Carigradu i po vašem najkrštenijem mogućem imenu? E pa, braćo, sram vas bilo!

A najapsurdniji komični obrt dolazi upravo od Gojka Perovića. Čovjek prvo potvrdi da se crkva zove “Crkva Srbije” u diptihu, a onda to nazove “uličnim štosom”. Pa, gospodine Peroviću, nije valjda da je Vaseljenska patrijaršija – sveznajući Sinod Pravoslavlja – preuzela ulični štos iz Podgorice ili sa Facebooka? Ili ste vi, možda, u tolikoj panici od političkih posljedica istine, da morate da pravite alogične verbalne piruete u kojima je ono što jeste – zapravo ono što nije? Znate li na koga takva “retorika” podsjeća? Na bivše đake-ponavljače što se zaklinju da su ispunili zadatak, samo što im je pas, eto, pojeo zadaću, a učitelj ih ionako mrzi. A da stvar bude još tragičnija – dok vas Carigrad jasno zove “Crkva Srbije”, vi ste sebi samovoljno uzeli pravo da dijelite “autokefalije”.

Prvo Makedoncima, pa pokušavate i sami sebi. Uručujete tomose koji ne postoje. I to u ime Vaseljenske patrijaršije, iako se zna da ni po jednom kanonu niste ovlašteni da to radite. Vaseljenska crkva nije dala vama mandat za to. Ona vas čak i NE OSLOVLJAVA kao “Srpsku pravoslavnu crkvu”. Oslovljava vas onako kako piše u diptihu – Crkva Srbije. A kako drugačije? Zato, kad sutra neko u Crnoj Gori kaže “Crkva Srbije”, nemojte mu prijetiti sudom, nego mu recite: “Hvala, što me zoveš pravim imenom.”

Ali ne, vi biste da vas narod zove “Crkva srpskog naroda”, ili SPC dok istovremeno krstite tenkove, blagosiljate zločince, zidate crkve po tuđim grobovima i na tuđim svetinjama, i ponašate se kao da ste ekskluzivna produžena ruka jedne šovinističke države, što vam odmah moram priznati – JESTE.

Crkva Srbije hoće da bude svetinja, ali bez istine. Hoće da bude svuda, ali da ne snosi posljedice. Hoće da vlada, ali da je niko ne propituje. Hoće da se širi, ali da niko ne pita: “Otkud vi ovdje, braćo? I kako se zoveš?”

Jer Crkva Srbije i nije crkva, to je alatka u službi velikosrpskog nacionalizma, alatka koja je samu sebe pretvorila u (svetosavsku) sektu zarad cilja – svi Srbi u jednoj velikoj državi. Na kraju, ostaje jedna jednostavna konstatacija, stara koliko i kanonsko pravo: Nomen est omen – ime je znak.

Ako se stidite svoga imena, možda se stidite i onoga što jeste imenom označeno.

A ako se stidite onoga što jeste, možda ste i prestali biti ono što biste trebali biti. Zar ne? Zato, neka ostane zapisano: u diptihu pravoslavnom, u zvaničnim knjigama crkvenog reda, stoji – Crkva Srbije. I dok god vi ne promijenite suštastvenog sebe, dok god ne postanete dostojni tog imena, neka vas ono podsjeća na istinu koju pokušavate zakopati: Vi niste svuda, i stalno, i uvijek. Vi ste u Srbiji. I vaše ime to kaže.

(CdM, foto: privatna arhiva)