Miloš Nešić, predsednik Skupštine niške opštine Medijana, jedine opozicione opštine u Srbiji, predložio je donošenje skupštinske odluke o „zboru građana“.

„Ovom odlukom će opština Medijanapostati prva opština u Nišu, a verovatno i u Srbiji, u kojoj će zaživeti ovaj oblik neposredne demokratije. Uvek ćemo pitati narod i donositi odluke u korist svih građana naše opštine“, objavio je Nešić, koji je i funkciner koalicije „Biramo Niš- Biramo Medijanu“.

U ovoj opštini su, inače, od konstituisanja opozicione vlasti, 23. jula ove godine, doneli više odluka koje predstavljaju novinu u odnosu na praksu naprednjaka, koji su je vodili prethodnih 12 godina.

U Nešićevom predlogu upućenom Skupštini navodi se da će se zborovi građana sazivati radi raspravljanja pitanja od interesa za stanovnike opštine, mesne zajednice, stambene četvrti, ulice ili stambeno- poslovne zajednice i davanja predloga o pitanjima iz nadležnosti organa ove gradske opštine.

Svaki građanin koji sakupi najmanje stotinu potpisa moći da sazove zbor, kojem bi trebalo da prisustvuje najmanje 50 građana.

Zboru moraju da prisustvuju i predsednici Skupštine i opštine, kao i stručne službe, koje će sačinjavati zapisnik i na licu mesta ponuditi neka rešenja.

Ukoliko građani iznesu zahteve i predloge koji nisu u nadležnosti Medijane, opština će u njihovo ime formulisati ono što traže, a njeni predstavnici ići do nadležnih gradskih i republičkih institucija, kako bi isposlovali rešenje.

Nešićev predlog bi trebalo da bude razmatran na sledećoj sednici Skupštine gradske opštine Medijana.

Danijel Dašić, nevladin i građanski aktivista, koji se bavi lokalnom samoupravom, ocenjuje da je uvođenje zbora građana kao elementa direktne demokratije „definitivno korak u pravom smeru, pogotovo ako se ispoštuju elementi i forma koji su propisani“.

„Ne treba zaboraviti da je vlast u zadnjih nekoliko godina, nakon prihvatanja sugestija iz EU i unapređenja elemenata participativne demokratije koristila instituciju zbora građana, ali na način koji nije bio inkluzivan i otvoren za sve građane. U najvećem broju slučajeva to je bio skup SNS ili neke druge članice vladajuće koalicije, koji je predstavljan kao zbor građana“, kaže on za Danas.

Na listi obećanja nove vlasti u Medijani su i drugi potezi, posebno vezani za opštinsku štednju i racionalizaciju, koji bi trebalo da svedoče o njenoj rešenosti da „menja sistem“.

Odbor za administrativna i mandatno- imunitetska pitanja Skupštine ove gradske opštine je, tako, početkom ove sedmice doneo odluku o ukidanju dvojnog plaćanja odbornika.

Odluka podrazumeva da odbornici Skupštine ubuduće neće primati dnevnice za prisustvo na sednicama, koje su iznosile 5000 dinara, već samo mesečni paušal od oko 27.000 dinara.

Takodje, zamenik predsednika Skupštine opštine primaće samo odbornički paušal umesto odborničkog paušala, dnevnice i fiksne naknade od 50.000 dinara, kao što je bilo do sada.

„Ove kao i ranije odluke u vezi sa primanjima na Medijani dovešce do uštede od čak 20 do 25 miliona dinara koji će se upotrebiti za poboljšanje standarda života građana Medijane“, rekao je dr Dragan Milić, osnivač istoimene grupe građana i član Odbora.

Za ovakvu odluku glasali su svi članovi Odbora, među kojima i oni iz Srpske napredne stranke.

Takođe, nekoliko dana po preuzimanju uprave u opštini, ukinuto je 40 plaćenih političkih pozicija, što bi, po rečima predsednika opštine Medijana Mladena Đurića, iz Grupe građana „Dr Dragan Milić“, trebalo da obezbedi uštedu od 150.000 evra na godišnjem nivou.

Odbor za administrativna i mandatno- imunitetska pitanja tada je „poništio je rešenja“ svim članovima Saveta za praćenje rada javnih i javno komunalnih preduzeća, sedmorici koordinatora Kancelarije za mlade, dvojici savetnika pri kabinetu predsednika opštine.

Dogovoreno je da reprezentacija u narednom periodu bude „nula“, a da funkcioneri i zaposleni ovakve račune plaćaju iz svog džepa.

Odlučeno je i da ubuduće neće biti službenih telefona i kartica.

Najavljena je, takođe, prodaja službene „škode“, ali im je za to potrebna saglasnost Grada, pošto je on jedinica lokalne samouprave, a gradska opština to nije.

Smetnja za veće iskorake u radu ove gradske opštine su, međutim, male nadležnosti gradskih opština i njihova velika zavisnost od saglasnosti Gradova.

„To jeste tačno, ali ima tu ‘sitnica’ koje očito veoma ‘žuljaju’ aktuelnu vlast, kako u Gradu, tako i na republičkom nivou. Za postojeći hibrid autoritarno- diktatorskog režima, naime, najveća opasnost je postojanje pozitivnih primera, koji pokazuju građanima stvarni nivo korupcije, zloupotrebe javnih fondova, malverzacija sa budžetima i ostalim ‘uhodanim šemama’ za bogaćenje privilegovanog političko- kriminalnog staleža“, kaže Dašić.

On dodaje da zbog toga i ostvarivanje ušteda na niskom nivou od par stotina hiljada evra u gradskoj opštini Medijana „treba gledati kroz prizmu Srbije“.

Ukoliko bi sve jedinice lokalne samouprave i gradske opštine primenile isti način uštede „to bi moglo da dostigne nivo od više desetina miliona evra, što bi omogućilo mnogo toga što trenutno zahtevaju građani- od besplatnih udžbenika, preko unapređenja javnog prevoza, do bolje snabdevenosti bolnica“.

„Koliko gradska opština Medijana ozbiljno ‘žulja’ Acu- znate na kog Acu mislim- pokazuje i ‘plagijatorski’ marketing sa ukidanjem lista čekanja na nivou Srbije, dok se u isto vreme ograničava repromaterijal jedinoj bolnici u Srbiji koja nema liste čekanja (niškoj Kardiohirurgiji, čiji je direktor dr Milić, prim, aut.). Slučajnost? Ne bih rekao“, kaže Dašić.

Na opštinskim izborima u Nišu, 2. juna, liste koje su u kampanji nastupale kao opozicione osvojile su 16 od ukupno 27 odborničkih mesta u Skupštini Medijane, od kojih GG „Dr Dragan Milić“ osam, „Biramo Niš – Biramo Medijanu“ šest i „Ujedinjeni- Nada za Niš“ dva.

Koalicija oko SNS ima 11 odbornika.

Šta kaže zakon?

Zborovi građana i način odlučivanja u putem zbora predviđeni suZakonom o lokalnoj samoupravi.

Prema ovom zakonu, zahtev ili predlog se usvaja većinom glasova prisutnih, nakon čega se „upućuje skupštini ili pojedinim organima i službama jedinica lokalne samouprave“.

Skupština i službe moraju u roku od 60 dana od održavanja zbora građana da razmotre i zauzmu stav o zahtevu ili predlogu, odnosno moraju doneti odluku ili meru, nakon čega o tome obaveštavaju građane.

Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave, inače, zbor građana, građanske inicijative i referendum definiše kao „unapređenje neposrednog učešća građana u ostvarivanju lokalne samouprave“.

Dašić: Srbija je još pre 150 godina imala direktnu demokratiju

„Malo građana zna da je Srbija još pre nekih 150 godina imala elemente direktne demokratije i odlučivanja, baš kao što Švajcarska ima i dan danas. Do te davne 1882. postojali su zborovi građana koji su u najvećoj meri definisali funkcionisanje tadašnje države Srbije, kroz definisanje i sprovođenje javnih politika. Bez obzira na brojne pučeve i nemire u tom razdoblju, nakon dobijanja nezavisnosti, i smene dinastija, to je period koji je iznedrio osnove moderne Srbije. Tada su doneti Sretenjski Ustav, i Građanski Zakonik, koji je za razliku od kratkotrajnog Sretenjskog Ustava trajao čak 102 godine (1844-1946), i bio je četvrti takav zakonik u tadašnjoj Evropi, nakon Francuske, Austrije i Holandije“, kaže Danijel Dašić.

(Danas)